Aramiler ve Diyarbakır 4 Asur kralı Tiglatpilaser (1114–1076) Aramiler için AhlamiArmaye adını kullanır. Ahlamu aşiretinin çoğalmasıyla oluşan bir göçer kabilesidir. Dicle kıyılarına yerleerek küçük beylikler kurmaya başlamışlardı. Fırat’ın batı yakasındaki Suriye’ye geçiyolu da bu halkın denetimindeydi (Narçın 2008: 69). Ege göçlerinden sonra Asur Devleti yeni bir göç dalgası ile karşılaştı. Bu göç Arami göçleri idi. Gerçekten Ege göçlerinin meydana getirdiği karışıklıklardan çöl sakinleri yararlanmak istemive kültür merkezlerine doğru akın etmeğe başlamışlardı. Özellikle M.Ö.XI ve X. asırlar tam manasıyla bir Arami asrı olmuş; Aramilerden Bit-Zamani Kabilesi Diyarbakır civarına, Bit-Adini kabilesi Fırat Nehri’nin büyük kıvrımı içerisine, Bit-Agusi kabilesi Fırat ile Karasu arasına, Bit-Gabbar kabilesi Gaziantep civarına, Bit-Brutakabilesi ise Kayseri civarına kadar sokulabilmiş idiler (Memi 2009: 174). Hitit İmparatorluğunun yıkılmasından sonra kurulan geç Hitit şehir devletlerinden birçoğunun Aramilerin eline geçtiğini Asur vesikalarından öğreniyoruz. Hattena, Hamat (Humus), Til-barsip (Tel Ahmar), Guzana(Tel-Halaf) gibi  şehirlerAramilerin, Suriyedeki en zengin Arami  şehri Şam (Damascus) olmuştu. Yeni Asur kralları annallerinde  Şam(Damascus)  şehrini Arami mukavemetinin merkezi olarak kabul ederler (Memi 2007: 195). Adana Karatepe’de yapılan kazı sonuçları da göstermiştir ki Arami istilası Çukurova bölgesinde de etkili olmuştur. 1947 yılında Karatepe’de bulunan yazıt o zamana kadar tanınan en uzun Sami yazıtını teşkil etmektedir. Karatepe'de bulunan yazılı kitabelerin kefi, yalnız Hitit kültürünün çok mühim bir safhasını aydınlatmakla kalmamı, Arami istilâsının Adana ovasına kadar sokulmuş olduğunu da göstermiştir (Bossert 1948:517). İçel ili sınırları içindeki Gözneşıhbağı'ndaki üç-bes sözcükten oluşan Arami yazıtı bulunmuştur. Bu yazıtın yaklaşık 2700-2800 yıllık olduğu söyleniyor. Bu yazıttan da anlaşıldığı üzere AramilerĐçel bölgesine kadar da sokulmuşlardır (Özkan 2007: 14). Hitit Krallığının M.Ö. 1200'lü yılların balarında yıkılmasından sonra Suriye'nin kuzeyindeki bir dizi Hitit kenti Aramilerineline geçti. Bu kentler yeni kurulan Arami beyliklerinin merkezi oldu. Amanos Dağları (Nur Dağları=Gâvur Dağları)'nın eteklerindeki Sam'al(Şamal=Zincirli höyük=Bit Gabbar) aynı adı taşıyan bir Arami kent devletinin merkeziydi. Aramilerin eline geçen bu Hitit kentlerinde eski kültürlerle yeni Arami kültürü bir süre sonra yavaş yavaş kaynamaya başladı. Arami beyleri, hem Aramca hem Hititçe adlar almaya baladı (Özkan 2007: 14). Hitit Devleti'nin yıkılmasıyla Arami istilâsı karısında en mühim mukavemet kudretlerinden biri ortadan kalkmış olduğundan, müteakip asırlar içinde Aramilerin Güneydoğu Anadolu'daki bütün kültür merkezlerine yayıldıklarını görüyoruz (Kınal 1954: 195). Asurlular Suriye bozkırlarından kuzey Suriye ve Doğu Anadolu’ya girmiş olan Aramilere karşı harbettiler. Çünkü Aramiler Asurluların batıya doğru ilerlemesine engel oluyorlardı (Mansel-Baysun vd. 1945: 40–42).          
Editör: TE Bilisim