Fatma Garan Diyarbakır efsanelerinden örnekler-3 Amid Kalesi ve Kıyamet “Ne zaman ki surlarımızın hepsi yıkılır işte o zamanda kıyamet kopar. Bunu biz demiyoruz, efsaneler böyle söylüyor. Derler ki Diyarbakır Kalesi ile Harput Kalesi iki kardeş tarafından yapılmış. Amid kalesinin harcı yumurta akıyla, Harput kalesinin ise sütle karılmış. Sürülerle sağılan koyunların sütleri, dereler halinde akıtılarak kalenin yapıldığı yere getirilirmiş. O zamanlar yumurtanın bini bir para imiş. Bu iki kardeş yaptıkları kaleleri bitirdikten sonra “Ab-ı hayat’’ ölümsüzlük suyundan içip uzun bir uykuya dalmışlar. Arada bir uyanıp ‘’ Diyarbakır surları yıkıldı mı, Harput kalesi duruyor mu?” diye kalelerinin yerinde durup durmadığına bakar, sonra yine yine uyurlarmış. Bu kaleler yıkılınca da kıyamet kopacakmış…”(Mergen 2011). Amid Kalesi “Bu da ayrı bir rivayet, yine Amid kalesi: “Denir ki , biri kız biri erkek iki kardeşten erkek olan Amid surlarını, kız olan da Silvan surlarını yapmış. Kızın adına “Miya’’ diyorlarmış. O yüzden ona ‘’Miyafarkin’’ yani Silvan’ın kızı adını vermişler. Diyarbakır surlarını yapan usta surların inşasını bitirdikten sonra: “Dünya durdukça hiç yıkılmasın’’ diye de dua etmiş, ama Silvan surlarını yapan usta böyle dua etmediği için Silvan surları yıkılmış. Efsaneler böyle, demek ki, Diyarbakır surları kıyamete kadar ayakta kalacak… Onlar yıkılırsa dünyada yıkılacak ve kıyamet kopacak!” (Mergen 2011). Değerlendirme Derlenen ilk iki efsanemiz; Diyarbakır’da bahsi edilen alkarısı motifine benzer; şubat karısı ve kepoz diye iki farklı ruhtan söz etmektedir. Sonraki efsanede ise Diyarbakır’da pirabok, yavruları ise pirabocik diye bilinen varlıklardan söz eder, bu nedenle değerlendirme yapacak olursak bu efsaneleri “olağanüstü kişiler, varlıklar ve güçlerle ilgili efsaneler” kapsamına alabiliriz. Onun haricinde derlenen bu efsanelerde evliya, şeyh, alim kişiler anlatılmıştır. En son iseDiyarbakır surlarıyla ilgili anlatılan efsaneler olduğu için bunları da “tarihi efsaneler” olarak gösterebiliriz.
Editör: TE Bilisim