Odalar doğrudan avluya açılabildiği gibi, yarı kapalı eyvandan bağlantılı oldukları da görülüyor. Ayrı bir isim alanı olan serdap daha özeldir. Yılın 4 mevsiminde kullanılmayan, ev halkının günlük kullanımına da ayrılmayan alandır. Yazın sıcağında daha çok konuk ağırlanır burada ve belki tatil günlerinde evin erkeği de buraya yönelmiş olur. Avludan veya eyvandan bağlantılı odalar arasında nitelik farkı gerekir. Avludan girilen odalar, doğrudan toprağa oturan veya bodrum üstüne oturanlar olup kışın ısınması daha zor ve ruhsal olarak daha ayak altı niteliklerde olduklarından klasik oturma- konuk ağırlama odası görevine uygun düşünülmemiş olmalıdır. Avludan doğrudan bağlantıları trafiğini de arttırıp sesiz ve sakin niteliklerini bozar. Ancak yaz sıcağında, kolay ulaşılan, konforu daha az, serin atmosferiyle oda- serdap arası konumda, kapının açılıp kapanmasının sakınca doğurmadığı niteliktedirler. Bu nedenler oturma ve konuk ağırlama odalarının eyvana veya sofaya açılanlarından seçilmesi daha uygun olmaktadır. Ayrıca kışın yağmur, kar ve buzunda, eyvanlar, bu odaları öbürlerinden daha iyi koruyacaktır. Geniş bir ailede evin hanımı, nineleri, halaları, sıcak, sakin ve korunaklı alanı bunlarda bulacak, genç kızı, gelini, hizmetlisi, girip çıkacak ve hizmeti üstlenmiş olacaklardı. Oturdukları yerden yönetmek, sıralamak, iş bölümü yapmak yanında bu arada konuklarına daha çok vakit ayırabileceklerdir. Bu yaşam ve pratik ağırlıklı görevlendirme, onların boyutlarını da etkilemiş oluyor. İncelediğimiz, eyvan arkasında bulunan ve çoğu kez o boyutlarda odalara eş değer, avludan doğrudan bağlantısını görmedik. Olanlar daha güncel, ev halkına yönelik ve mevsime göre kullanma oranı değişen niteliktedir. Mevsimin, bu odaların 3. boyuttaki yerini de etkilemiş görünüyor. Aynı görev ve boyutta olanlardan üst katta ve özellikle cumbayla sokağa açılanların kışın zemin kattakilerin yazın kullanıldığı anlaşılıyor. Odaların bulunduğu kanat da önemlidir. Çevresi sarılı, önü eyvanlı odalar daha serin olunca yazın yeğleniyor. Ancak kışın, güneş görmesinin çok daha önemsendiği, bu nedenle kuzey kanatta yer almaları dikkat çekiyor. Bunların tek katta, bodrum üstüne alınan, sofayla bağlantılı olanları ve bazen mutfak üstü koltuklarla da beslendiği görülüyor. Kış aylarında güneye bol pencereleri olan kuzey kanat odaları ve avlu köşesine alınan mutfaklar daha kullanışlı oluyor ve karşı kanada uzanmadan, hemen üstündeki odaya ulaşım kısalıyordu. İncelediğimiz yapıların bazılarında mutfaktan odaya doğru bir iç merdiven olanını, örnek bile (Cahit Sıtkı Tarancı evindeki gibi) gördük. Parsel, geometri ve yüzölçümünün konutları, giriş ve avluya belirlediğine kuşku yoktur. Buna uydurulan konutta, yaz ve kış etkeni odaları, odalar da bunları kimlerin kullanabileceğini belirliyor. Bir ebeveyn yatak odası için durgun, sessiz, kuytu, güvenli ve örtülü (mahrem) olma özelliği öne çıkıyorken, nine, dede, hala (vb) için kolay ulaşılır, sıcak ve merdivensizi yeğleniyor. Evin en görkemli, aydınlık ferah odası oturma ve konuklara ayrılıyor, geriye kalanlara herkes kendine göre paylaşılıyor. Böylece odalar amacına ve aile içindeki sıralamaya göre dağılmış oluyor.
Editör: TE Bilisim