Tanacetum cinsine ait iki tür bulunmaktadır. Bunlardan Tanacetumdensum bölgeye ait endemik türdür. Tanacetum türleri içerdikleri piretrinler sayesinde insektisit olarak kullanılmaktadır. Lepidiumsativum, tere olarak bilinen bitkinin yapraklı dalları sebze olarak tüketilmektedir. “Kormik” ve “Rışvat” (Diyarbakır) olarak adlandırılır. Menthalongifolium, sulak alanlarda, özellikle çayırlarda bol miktarda yetişir. “Nane” olarak tüketimi yapılmaktadır. Kuvvet verici, hazmettirici, balgam ve safra söktürücü olarak kullanılır. Salvia, türleri oldukça yaygın olup dokuz tür teşhis edilmiştir. S. syriaca, S. multicaulis ve S. palaestina yörede yaygın türlerdir. Salvia türlerinin yaprakları yara iyileştirici etkiye sahiptir. Ayrıca, gaz söktürücü, antiseptik, kuvvet verici ve uyarıcı etkilerinden dolayı kullanılmaktadırlar. Thymbra, bölgede “cahter”, “sater”, “zahter” olarak adlandırılmaktadır. Yemeklerde baharat olarak kullanılması yanında çay olarak da tüketilmektedir. Ayrıca, antimikrobiyal ve antiseptik özelliği vardır. Yaygın olarak doğadan toplanarak ticareti yapılmaktadır. Güneydoğu Anadolu’da Thymbra’nın T. spicata ve T. sintenisi türleri yaygın olarak bulunmakta, T. spicata’nın uçucu yağ oranı yüzde 2.13-3.10 arasında değişmektedir. (Kızıl ve Tonçer, 2003) Thymus türleri Origanum, Thymbra, Satureja ve Coridathymus türleri gibi kekik olarak bilinmektedir. Oldukça yaygın olarak bulunur. Thymuskotschyanus yaygın yetişen türdür. Halk arasında kullanımı Thymbra’da olduğu gibidir. Saturejahortensis, tek yıllık bir bitki olup, Thymbra, Origanum veThymus türleri gibi kekik olarak tüketilmektedir. Uçucu yağ oranı yüzde 2.69-3.14 arasında değişmektedir. Capparisovata türü genellikle kuraklığa dayanıklı olmasından dolayı kayalık yamaçlar, yol kenarları ve mezarlıklarda yaygın olarak bulunmaktadır. Caparis türlerinin çiçek tomurcukları “kebere turşusu” yapımında kullanılmaktadır. Kabız ve kuvvet verici olarak bilinmektedir. Berikemberi, kember, keber olarak adlandırılır. Sinapisalba, kültürü yapılan hardalın yabani akrabasıdır. Genç bitkiler sebze olarak tüketilmektedir. Glycyrrhizaglabra, bölgede yaygın olarak bulunmaktadır. Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa illerinde bitkinin rizomlarından elde edilen usare “meyan şerbeti” olarak piyasada satılmaktadır. Tıbbi amaçla bitkinin köklerinden yararlanılmakta, halk arasında göğüs yumuşatıcı, balgam söktürücü, idrar artırıcı ve özellikle midevi etkilerinden dolayı kullanılmaktadır. Trigonellafoenum-graecum, kültürü yapılan çemenin yabani akrabasıdır. Bölgede tohumları öğütülerek pastırma imalatında baharat olarak kullanılmaktadır. Anthemis’in dört türü belirlenmiştir. Anthemistinctoria içerdiği boyarmadden (flavon türevi) dolayı lif boyamalarında kullanılmaktadır. Bazı türleri uyarıcı ve gaz söktürücü olarak kullanılmaktadır.
Editör: TE Bilisim