Fatih SURUÇ

MÜCADELE HABER- Koronavirüs salgını nedeniyle yetişkinler gibi çocuklar da endişeleniyor ve çocuklar için bu süreç yetişkinlerden daha zor geçebiliyor. Gazetemizde açıklamalarda bulunan Psikolog Melek Demir, bu dönemde çocuklara doğru yaklaşımın nasıl olması gerektiği konusunda ebeveynlere çok önemli öneri ve uyarılarda bulundu. 

 

Psikolog Demir, “Ebeveyn olarak çocuklarla koronavirüs hakkında konuşmaktan çekinmeyin, çünkü çoğu çocuk bu süreçte koronavirüs ile ilgili birçok şey duydu ve etrafındaki değişimleri fark etti. Bu noktada aile içerisinde koronavirüs salgınının çocuk ile konuşulmaması, çocuğun aklının karışmasına ve kaygı düzeyinin artmasına neden olabilir. Bu yüzden, çocuğunuzun sormuş olduğu soruları yaşına uygun açıklamalarla desteklemek, çocuğun kendini daha güvende hmesine olanak sağlayacaktır. Çocuklara ne söylediğiniz kadar, nasıl söylediğiniz de önemlidir.” Dedi.

 

Uzmanından yaz tatilini verimli değerlendirme önerileri psikolog melek  demir: “tatilde çocuklarınızı eve kapatmayın” - Diyarbakır Haberleri

 

Psikolog Melek Demir ile bir röportaj gerçekleştirdik. Psikolog Demir, gazetemizin sorularını şöyle yanıtladı;

 

“ÇOCUKLARIMIZIN VERMİŞ OLDUĞU HER TEPKİYİ SORUN OLARAK ALGILAMAYALIM”

Mücadele Haber: Çocuklar pandemiden nasıl etkilendi?

Melek Demir: Pandemi dünya genelinde birçok alanda ve her yaşta insanı etkilemiştir. Çocuklar üzerinden değerlendirirsek bu süreci, her çocuğun olayları algılayış biçimi ve verdiği tepkiler farklıdır.Bunlar da geçmiş yaşantılar, travmalar, toplumsal dinamikler, ekonomik koşullar vb. dinamikleri rol oynar. Örneğin şu anda çalıştığımız mahallede sur olaylarındaki çatışma dönemine maruz kalan çocuklar, maruz kalmayan çocuklara oranla çok daha fazla olumsuz belirti gösterebiliyor. Uykusuzluk, korku, kaygı, alt ıslatma, davranış problemleri vb. belirtilerden bahsediyoruz. Genele baktığımızda çocukların içinde bulunduğumuz sürece istinaden kaygı, korku gibi negatif duygular hmesi belli orana kadar normaldir, çocuklarımızın vermiş olduğu her tepkiyi sorun olarak algılamayalım bununda altını çizmekte fayda var.

 

“BAZI ÇOCUKLAR ÖFKE NÖBETLERİ YAŞARLAR”

Bu virüs dünya çapında birçok insanın yaşam şeklini, ritüellerini, yapması gerekenleri, yapmaması gerekenleri değiştirdi. Bu süreçle uzun süre evde kalmak huzursuz,mutsuz ya da sıkılmış hmelerine neden olabilmekte ve bu sadece çocuklarda değil ebeveynlerde de geçerli. Maalesef ki oluşan bu durum aile içi şiddeti de artırmaktadır. Bu da başlı başına üzerine uzun konuşulması gereken ayrı bir konu.Bazı çocuklar öfke nöbetleri yaşarlar.Dışarı çıkıp arkadaşlarıyla oyun oynamamak onlar için önemli bir zorluktur. Bu durum onların canını bir hayli sıkıyor olabilir ve aslında ne yapmaları gerektiğini tam olarak neler olduğunu anlamıyor olabilirler.

 

“RUTİNLER ÇOCUKLAR İÇİN ÇOK ÖNEMLİDİR ONLARA GÜVENDE HİSSETTİRİR”

Rutinler çocuklar için çok önemlidir onlara güvende htirir. Afetler ve benzeri diğer travmatik durumlar genellikle alışılmış düzeni bozar. Bu nedenle çocuklar karşılaştıkları bu salgın karşısında yoğun stres ve baskı altında hissedip adaptasyon süreçlerini tamamlamaya çalışırken bu süreci sancılı geçiriyor olmaları oldukça muhtemeldir. Bebekler ve küçük çocuklar sözcükleri anlamasalar dahi etraflarındaki duyusal müziği algılayabilirler ve yaşadıkları durumun getirdiği sınırlamaları deneyimleyebilirler.  3-6 yaş arasındaki çocuklar doğrudan konuşmasalar da yaşadıkları olağanüstü durumla ilgili ebeveynlerinin kaygı ve streslerini anlayabilir ve bu durum onların da kaygı seviyesini artırabilir. Çocuklar genellikle beklenmedik durumlarla karşılaştıklarında yaşadıkları kaygı durumlarını ebeveynlerini zorlayacak davranışlar sergileyerek açığa çıkarırlar. Aşırı ilgi isteyip, her zamankinden farklı davranışlar gösterebilirler. Saldırganlaşabilirler ya da regresyon gösterip küçük bir bebekmiş gibi davranabilirler. Bazıları yaşından daha küçük bir çocuk gibi davranabilir: tuvalet eğitimini kaybedebilir,içecekleri bardaktan içmek yerine biberondan içmek isteyebilir, bebek maması yemek isteyebilir veya yemek yemeyi reddedebilir,çok küçük bir çocuk gibi konuşabilir. Uykuya dalmakta ve uykuyu sürdürmekte sorun yaşayabilirler,kabus görebilirler. Okul çocuklarının dikkat ve konsantrasyonlarında azalma görülebilir.

 

“EBEVEYN OLARAK ÇOCUKLARLA KORONAVİRÜS HAKKINDA KONUŞMAKTAN ÇEKİNMEYİN”

Mücadele Haber: Pandemide ailelere düşen sorumluluk sizce nedir, çocuklara nasıl anlatılmalıdır?

Melek Demir: Birçok ebeveyn yaşamakta olduğumuz koronavirüs salgınını çocuklarına nasıl anlatacakları konusunda zorluk çekiyor olabilir. Ebeveyn olarak çocuklarla koronavirüs hakkında konuşmaktan çekinmeyin, çünkü çoğu çocuk bu süreçte koronavirüs ile ilgili birçok şey duydu ve etrafındaki değişimleri fark etti. Bu noktada aile içerisinde koronavirüs salgınının çocuk ile konuşulmaması, çocuğun aklının karışmasına ve kaygı düzeyinin artmasına neden olabilir. Bu yüzden, çocuğunuzun sormuş olduğu soruları yaşına uygun açıklamalarla desteklemek, çocuğun kendini daha güvende hmesine olanak sağlayacaktır. Çocuklara ne söylediğiniz kadar, nasıl söylediğiniz de önemlidir.

 

“MÜMKÜN OLDUĞUNCA GÜLMEYE TEŞVİK EDİN. UNUTMAYIN ŞAKA VE KAHKAHA İYİLEŞTİRİR”

Çocuklarla çalışırken kullandığımız en etkili iletişim dili ‘oyun’. Korku ve fobiler ile başa çıkmada, travmatik durumlara maruz kalan çocuklarla ya da yoğun stres yaşayan çocuklarla ve daha birçok konuda çocuklara giden yolda bir araç olarak kullanıyoruz. Çocuklar oyunda olabilecek çoğu şeyin gerçekte de olabileceğine inanır. Çocuk için gerçek oyundur. Hatta bazen bu kaygılarıyla başa çıkmak için kendi kendileri de yaratıcı yollar bulurlar; doktor fobisi olan çocuğun sürekli doktorculuk oynaması gibi. Sizler de evlerinizde çocuklarınız ile sembolik oyunlar oynayabilir, küçük canlandırmalar yapabilir, onları bu şekilde rahatlatabilirsiniz. Örneğin; kurduğunuz bir oyunla bütün virüsleri yenebilir, dünyamızı siz kurtarabilirsiniz. Onu saçmalamaya, anlamsız davranmaya ve mümkün olduğunca gülmeye teşvik edin. Unutmayın şaka ve kahkaha iyileştirir.

 

“EBEVEYNLER, ÇOCUKLARINA KENDİLERİNİ VİRÜSTEN KORUMAK İÇİN NELER YAPILMASI GEREKTİĞİNİ ADIM ADIM ÖĞRETMELİDİR”

Bu pandemisüreci içerisinde ebeveynlerin kaygılı hmesi oldukça normaldir. Ancak, çocuklar birçok konuda olduğu gibi duygularını ifade etmeyi ve yaşamayı da ebeveynlerini izleyerek öğrenmektedir. Ebeveynlerin süreci çocuklarına aktarırken kaygılarını yönetmesi oldukça önemlidir. Bu yüzden çocuğunuzla konuşurken sakin olmanız ve dürüst cevaplar vermeniz çocuğunuzun kaygısını azaltacaktır. Çocuklara vereceğiniz bilgilerin çocuğun yaşına uygun ve anlaşılabilir olması önemlidir. Bu yüzden vereceğiniz bilgilerin kısa ve anlaşılır olması gerekmektedir. Ebeveynler, çocuklarına kendilerini virüsten korumak için neler yapılması gerektiğini adım adım öğretmelidir.

Ebeveynler; virüsleri öldürmenin en iyi yolunun elleri 20-30 saniye boyunca yıkamak olduğunu öğretebilir.

 

Öksüren, hapşıran, hasta olan kişilerden uzak durmaları gerektiğini öğretmelidir.

Su olmadığı durumlarda kolonya ya da dezenfektan gibi en az %60 alkol içeren solüsyonlar kullanmalarının gerekliliği konusunda bilinçlendirmelidir.

 

“ONLARI BİLGİLENDİRİN”

Mücadele Haber: Pandemi sonrası çocuklarda kalıcı etki bırakmaması konusunda tavsiyeleriniz nedir?

Melek Demir: Başta da değindiğimiz gibi rutinler çocuklar için çok önemlidir, onlara güvende htirir. Unutmayın ki çocuğunuz her gün gittiği kreşten,okuldan,sporkulübünden,müzik kursundan vb. ve buralarda yaptığı tüm rutin aktivitelerden uzakta. Yeni rutinler oluşturmak veya olağan rutinleri yeniden düzenlemek,yemek saatlerini ve uyku saatlerini önceden olduğu gibi devam ettirmek,birlikte oyun oynamak,kitap okumak veya şarkı söylemek için günlük bir zaman organize etmek yeniden güvende hmelerine yardımcı olur. Onları bilgilendirin. Birlikte düşünmek ve birlikte hmek çocuklara sevildikleri ve güvende oldukları hissini verir.

 

“ÇOCUKLAR DENEYİMLEDİKLERİNE,GÖRDÜKLERİNE YA DA DUYDUKLARINA DAİR KÜÇÜK HİKAYELER ANLATABİLİRLER”

Çocuğun endişelerini ifade edebilmesi için zaman tanınmalı; yanlış bilgilendirmeyi önlemeye özen gösterilmelidir. Çocuğun çevresinde sorulara açık ve konuşmaktan kaçınmayan yetişkinlerin olması rahatlatıcı olur ve çocukla işbirliğini artırır; çocuk ihtiyaç duyduğunda etrafta kaygılarından söz edebileceği birileri oluğunu bilirse daha az kaygılı olacaktır. Küçük çocuklar sözcükleri anlamasalar dahi etraflarındaki duygusal müziği algılayabilirler ve yaşadıkları durumun getirdiği sınırlamaları ve düzen değişikliklerine tepki gösterebilirler.Duygusal açıdan talep kar, iştahı azalmış ya da uyumakta zorlanan,tuvalet alışkanlıklarını kaybetmiş çocuğunuza karşı özellikle nazik ve ilgili olmaya çalışın. Çocuklar deneyimlediklerine,gördüklerine ya da duyduklarına dair küçük hikayeler anlatabilirler.Bu hikayeleri ciddiyetle dinleyen bir yetişkinin varlığından yarar görebilirler. 3-6 yaş arasında çocuklar doğrudan konuşmasalar da yaşadıkları olağanüstü durumla ilgili düşünce ve duygularını resim yaparak,oyun oynayarak,öykü ve masal dinleyerek/anlatarak işler ve rahatlar. Çocuğunuz sözlü iletişimden ziyade görsel iletişimi tercih ederek Corona salgını, evde kalma zorunluluğu konulu resimler yapabilirler. Birlikte stres kaynaklı olan durumla ilişkili resim yapmak çocuğunuza kontrolde olma hissini verebilir,onu rahatlatabilir ve duygularının farkına varmasına yardımcı olabilir. Okul çağındaki çocuğunuzun kendi hikayesini oluşturmasına yardımcı olabilirsiniz. Bu hikâyede kendisinden ve Corona salgını ile ilgili htiklerinden söz edebilir ve hikâyesini resimlerle süsleyebilir. Yâda kendisi için güvenli bir yer hayal etmesini ve sonra onun resmini çizebileceğini söyleyebilirsiniz.

 

Yetişkinler çocuklarla evde kaldıkları süre boyunca neler yapmak istediklerini konuşabilir. Bir beyin fırtınası ile tüm seçeneklerin listesini çıkartabilir, sonra bu listeden çocuğunuzun keyfini yerine getirebilecek uygun aktiviteleri seçebilirsiniz.

Editör: TE Bilisim