Sultan TAŞKIN

MÜCADELE HABER- Yeşil Yıldız Bağımlılıklarla Mücadele Derneği Genel Başkanı Yahya Öger ile bir röportaj gerçekleştirdik. Pandemiyle birlikte artan online alışveriş insanlarda bağımlılığa da yol açıyor. Son zamanlarda tüm ihtiyaçların online yapılmasını avantajları olduğu kadar bağımlılığa yol açtığını söyleyen Yeşil Yıldız Bağımlılıklarla Mücadele Derneği Genel Başkanı Yahya Öger, online alışverişin zaman tasarruf olduğunu ve kişiye birçok seçenek sunduğunu belirterek online alışveriş noktasında uyarılarda bulundu. Öger, “Alışveriş bağımlılığı, kişinin alışveriş yaparak rahatlaması, mutlu, güçlü ve kendini diğer insanlardan daha üstün hmesi gibi belirtiler göstermektedir. Alışveriş bağımlılığı olan kişiler herhangi bir sorundan alışveriş yaparak anlık olarak iyi hme hali ile çıkmayı ve sorundan uzaklaşmayı hedeflemektedir.  Alışveriş bağımlılığı, tedavi edilmesi gereken psikolojik bir rahatsızlık olmasının yanı sıra aslında ciddi bir bağımlılık türüdür. Günümüzde sık karşılaşılan bir tür davranış biçimidir.” Diye konuştu.

 

Kişinin alışveriş bağımlılığı olduğunu kabul etmede güçlük çektiğine dikkat çeken Öger, “Alışveriş bağımlılığı rahatsızlığı olan kişiler başta bunun bir bağımlılık olduğunu kabul etmekte güçlük çekerler çünkü onlara göre bu bir bağımlılık değil tamamen ihtiyacının karşılanması yönündedir. Fakat zamanla bu durum kendilerini de maddi olarak zora sokmaya başladığından tedavi olmayı düşünmeye başlarlar. Bu tarz durumlarda öncelikle kişinin tedaviye başlarken alışveriş bağımlılığı olduğunu kabullenmesi gerekmektedir. Kişi bu durumu kabullendikten sonra tedavi süreci başlamalıdır.” Dedi.

 

Yeşil Yıldız Bağımlılıklarla Mücadele Derneği Genel Başkanı Yahya Öger, gazetemizin sorularını şöyle yanıtladı:

 

ZAMAN TASARRUFU

Mücadele Haber: Pandemiyle birlikte artan online alışveriş hakkında ne düşünüyorsunuz?

Yahya Öger: Evden çıkmadan oturduğumuz yerden alışveriş yapmanın rahatlığı, yorulmadan ayağımıza gelen hizmet, ürün çeşitliliği, ürünler ile ilgili yorumları görebilme, ürün karşılaştırmaları teslimat kolaylığı tüketicileri online alışverişe çeken en önemli unsurla Küresel çapta etkili olan Covid-19 salgını, tüketici davranışlarında ciddi bir değişim yarattı.

 

Bu dönemde, geçmişte internetten satış yapan sitelere uzak olan tüketiciler bile neredeyse tüm ihtiyaçlarını dijital ortamlardan ve online alışveriş sitelerinden giderdi. Bu süreçte tüketicilerin birçoğu ev içi yaşamlarını daha keyifli hale getirecek ve iyi hmelerini sağlayacak alışverişlere yöneldi.

 

“ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI, TEDAVİ EDİLMESİ GEREKEN PSİKOLOJİK BİR RAHATSIZLIK”

Mücadele Haber:  Online alışveriş bağımlılığı hakkında düşünceleriniz ve sizce tehlike arz ediyor mu?

Yahya Öger: Alışveriş bağımlılığı, kişinin alışveriş yaparak rahatlaması, mutlu, güçlü ve kendini diğer insanlardan daha üstün hmesi gibi belirtiler göstermektedir. Alışveriş bağımlılığı olan kişiler herhangi bir sorundan alışveriş yaparak anlık olarak iyi hme hali ile çıkmayı ve sorundan uzaklaşmayı hedeflemektedir.  Alışveriş bağımlılığı, tedavi edilmesi gereken psikolojik bir rahatsızlık olmasının yanı sıra aslında ciddi bir bağımlılık türüdür. Günümüzde sık karşılaşılan bir tür davranış biçimidir.

 

“WEB SİTESİNDEN EMİN OLUN”

Teknik açıdan bazı güvenlik önlemlerinin alınması ile güvenle alışveriş yapabilmek mümkün web sitesinden emin olun. Güvenli bağlanın, havale veya EFT ile ödeme yapın,3D Secure ödeme sistemini kullanın, 3D Secure yoksa sanal kredi kartı kullanın, ön bilgilendirme formunu mutlaka okuyun. Sitenin iletişim bilgilerini kontrol edin, kargo teslimatında ürünü kontrol edin. Fatura ve ödeme bilgilerinizi saklayın.

 

“FİYAT ARAŞTIRMASI HIZLI VE KOLAYDIR

Mücadele Haber: Son dönemde tüm ihtiyaçlar online olarak kolaylıklı yapılabiliyor, bu bizde ne gibi değişimlere sebep olacaktır?

Yahya Öger: İnternetten alışveriş yapmak sayısız avantaj ve faydadan dolayı, günümüzde giderek daha fazla insan geleneksel mağazalardan ziyade çevrimiçi satın almayı tercih ediyor.

Fiyat araştırması hızlı ve kolaydır. Diğer alıcıların yorumları sayesinde ürün hakkında ön bilgi alabilirsiniz. Ödeme seçenekleri çeşitlidir. Kredi kartıyla, havale ile veya kapıda ödeme şekli yapılabilir. 7 günlük koşulsuz şekilde kargoyla iade seçeneği mevcuttur.

 

“ANNELER BABALAR ÇOCUKLARIN ALIŞVERİŞ YAPMALARI NOKTASINDAN DENETLEMEYİ ELDEN BIRAKMAMALI”

Mücadele Haber: Çocukların online alışveriş alışkanlığı konusunda ebeveynlere tavsiyeniz?

Yahya Öger: 18 yaşından küçük kişilerin resmi devlet işlemlerinde olduğu gibi alışveriştense varisleri varsa alışverişleri geçerlidir. Ancak online alışverişlerde şayet çocuk kredi kartını ele geçirmiş ise bunu kontrol etmek pekte mümkün değil. Hatta gelen kargoyu almada da imza atmaya yetkileri yok. Çünkü kanun önünde sınırlı ehliyetsizler sınıfındalar. Buna rağmen anneler babalar çocukların alışveriş yapmaları noktasından denetlemeyi elden bırakmamalı ihtiyaç fazlası alışverişin ekonomik kayıp olduğunu anlatmalı kredi kartının kullanımının beraberinde ödeme getirdiğini çocuklara izah etmelidir.

 

MARKA BAĞIMLILIĞI

Mücadele Haber: Online alışveriş bağımlılığı da teknoloji bağımlılığının bir türü müdür yoksa tek başına bir bağımlılık mıdır?

Yahya Öger: Online alışveriş bağımlılığı ile normal alışıveriş bağımlılığı arasında aslında bağımlılık türleri olarak ikisi de davranışsal bağımlılık türüdür. Fakat online biraz daha teknolojiyi bağımlılığını tetikliyor. Online de genelde insanlar çok daha seçici olabiliyor, ürün karşılaştırması yapabiliyorlar.  Burada da şöyle bir şey uyanıyor ne kadar ucuz bir fiyata bulursa o kadar daha fazla alma hırsı doğmuş oluyor. Fakat alışveriş bağımlılığı beraberinde hem teknoloji bağımlılığını hem de marka bağımlılığını getiriyor. Ama ikisi de davranışsal bağımlılıktır. Bunlar bir tarafa bir de marka bağımlılığı da var. Bir markanın ürününü almadığını düşününce kişi kendini çıplak hissediyor.

 

“HAYATIMIZIN HER AKIŞINDA BİRÇOK BAĞIMLILIK GİRECEK HAYATIMIZA”

Mücadele Haber: Online alışveriş bağımlılığının tedavisi için nerelere başvurulmalıdır?

Yahya Öger: Kumar bağımlılığı gibi veya alkol bağımlılığı gibi alışveriş bağımlılığının da aslında psikologlar tarafından destek alınması gerekiyor. Burada yapılacak en güzel şeylerden bir tanesi kişi bağımlı olduğunu kabul ettiğinde ya da bağımlılık kriterleri ortaya çıktığında kişinin kendini dengelemesi ile başlar dengeleme nasıl olur?  Kişi liste yapar öncelik listesi, ihtiyaç listesi yapar norma alışverişlerde de online alışverişlerde de önünde bir listesi olur.

 

“KİŞİ KENDİNİ FRENLEYEMEZ İSE O ZAMAN BİR PSİKOLOG’TAN DESTEK ALSIN”

Mesela o listede bana bir gömlek lazım kışlık mı, yazlık mı, kollu mu, kolsuz mu?  Yani ihtiyacını belirler çocuğuna ayakkabı lazım spor mu bot mu? Bunları listede belirlemeli dolasıyla ihtiyacı kadar alışveriş kendini dengelemekle başlar. Önce kendini frenlemekle işe başlayabilir eğer kendini frenleyemez ise o zaman bir psikolog’tan destek alsın.

 

“TÜRKİYE’DE HALA TIBBİ ANLAMDA BİR TEDAVİ MERKEZİ YOK”

Türkiye’de hala tıbbi anlamda bir tedavi merkezi yok. Uzun süre teknoloji bağımlılığı içinde bir poliklinik yoktu son dönemlerde oluşmaya başladı. Artık teknoloji bağımlılığı için çocuklarını götürüp tedavi ediyorlar. Marka bağımlılığı ve alışveriş bağımlılığı ile ilgili bireysel anlamda hastalar var ama tedavi merkezi yok. Bizim hep önerdiğimiz şey budur hayatımızın her akışında birçok bağımlılık girecek hayatımıza.

 

“HER MAHALLEDE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE BİRİMLERİ OLUŞMALI”

Mesela karbonhidratlar bağımlılığı obez bir toplum olma yoluna gidiyoruz ve insanlar dışarıdan gıda alıp kullandığı zaman dışarıdaki gıdalar obez yapıyor. Kilo ile alakalı danışabilecekleri bir yer olmalı bu da diyetisyendir. Bizim önerimiz şu her mahallede bağımlılıkla mücadele birimleri oluşmalı ve bu birimlerde bütün bağımlılık türlerini insanlara anlatacak. Diyetisyen veya psikolog, aile sosyal biriminden uzaman ise o uzman veya din görevlisi ise din görevlisi Yahudi veya Müsavi olan çok vatandaşımız var gerekirse onların da danışabileceği bilgi alabileceği bir yer olsun. Bireysel anlamda marka bağımlılığı değil. Uyuşturucu, sigara, teknoloji, alışveriş, kumar bu tür bağımlılık zararlarını anlatabilecek ilerde de değişik bağımlılık türleri hayatımıza girecekse bu anlamda bizi uyarabilecek danışmanlık merkezleri açılmalıdır.

 

“KİŞİ BAĞIMLILIĞI OLDUĞUNU KABULLENMESİ GEREKMEKTEDİR”

Mücadele Haber: Son olarak eklemek istediğiniz?

Yahya Öger: Alışveriş bağımlılığı genellikle ihtiyaç dışı ve kontrolsüz bir şekilde aşırı alışveriş yapma arzusu, para harcama, aşırı para harcama ile ilgili yoğun bir zihinsel meşguliyet şeklinde kendini gösterir. Kişi genellikle kızgın, kaygılı ya da üzgün htiğinde alışveriş yapma ihtiyacı duyar, alışveriş esnasında keyif, zevk, coşku hissederken, alışveriş paketlerini gördükçe rahatlar.

 

Alışveriş bağımlılığı rahatsızlığı olan kişiler başta bunun bir bağımlılık olduğunu kabul etmekte güçlük çekerler çünkü onlara göre bu bir bağımlılık değil tamamen ihtiyacının karşılanması yönündedir. Fakat zamanla bu durum kendilerini de maddi olarak zora sokmaya başladığından tedavi olmayı düşünmeye başlarlar. Bu tarz durumlarda öncelikle kişinin tedaviye başlarken alışveriş bağımlılığı olduğunu kabullenmesi gerekmektedir. Kişi bu durumu kabullendikten sonra tedavi süreci başlamalıdır.

Editör: TE Bilisim