Günümüz Türk halk kültüründe, yöreden yöreye ufak tefek farklılıklar göstermekle beraber, üç geçiş dönemiyle ilgili muhtelif inanışlara bağlı pratiklerin uygulandığı görülmektedir. Bu geçiş dönemleri etrafında oluşan inanış ve pratikler, insanların bu aşamalar ya da hayat karşısındaki doğal hal ve tepkilerini öğrenmek açısından son derece önemlidir. Doğum, bir birey için hayatın başlangıcı ve aynı zamanda ilk geçiş dönemidir. Doğumdan sonraki süreçte hem dış dünyaya nazaran tehlikesiz sayılabilecek bir ortam olan anne karnından ayrılan çocuğu hem de toplumun saygı duyduğu annelik aşamasına ulaşan kadını her türlü zarar verici unsura karşı muhafaza altına almak amacıyla çeşitli uygulamalar yapılmaktadır. Hayatın üç önemli döneminden birisi olan doğuma bir sürü rit, büyüsel kaçınma vb. eşlik etmektedir. Gebe kadın, doğacak çocuğunu birtakım zararlardan korumak ve ona istediği nitelikleri kazandırmak için daha gebelik sırasında birçok yasağa, birçok dinsel ve büyüsel özlü işleme uymak zorundadır. Doğum ve loğusalık sayısız âdetin, inancın, büyüsel pratiğin hücumuna uğramıştır. Çocuğun korunması, büyütülmesi, giderek bağlı bulunduğu grubun ya da kültürel ortamın benimsediği, bir örnekleştirdiği kalıplara, değer yargılarına, kısaca modele uydurulması için birçok aşamadan, erginleme işleminden geçmesi gerekmektedir. Bu işlem ve pratikler, töre ve törenler önem ve sıralarına göre kimi zaman katı, kimi zaman da esnek bir biçimde uygulanırlar. Doğumla birlikte aile içine katılan çocuk sayesinde kadın, annelik; erkek ise babalık görev ve sorumluluklarını üstlenir. Bebeğin ilklerine yönelik yapılan tören ve uygulamalarda, özellikle annenin tören ve uygulamaları yöneten, yönlendiren ve icra eden bir rolü bulunmaktadır. Baba ise daha çok adı geçen törenlerde ihtiyaç duyulan yiyecek ve içeceklerin satın alınmasını sağlar. Diyarbakır yöresinde bebeğin ilklerine yönelik yapılan çeşitli uygulamalar ile çocuklara yönelik büyüsel halk hekimliği pratikleri irdelenecek; ilk dişini çıkaran çocuk için yapılan hedik, yürümeye başlayan çocuk için uygulanan köstek kesme törenleri başta olmak üzere bebek ve çocuklara yönelik muhtelif sıra dışı uygulamaların yöredeki tezahürleri tasvir edilecektir.
Editör: TE Bilisim