Kentleşme sürecinde Diyarbakır-7

Kent ve planlama

Genel olarak kent kavramı, yerel yönetime

sahip yasal bir birim olup tarım dışı (sanayihizmet)

faaliyetlerin yoğunlaştığı, örgütlenme ve

uzmanlaşma ile belirlenen özgün bir kentsel yaşama

sahip bir yerleşme türü olarak tanımlanabilir.

Başka bir tanımlamayla kent, farklı sosyal sınıflardan

oluşan bir toplumun, yapay çevreyi doğal

çevreye egemen kıldığı bir ortamda ve kentsel

yaşam kurallarına uygun olarak yaşamlarını sürdürdükleri

bir yerleşme birimidir.

Planlama, geleceğe yönelik olarak, istenilen

hedeflere ulaşmak amacıyla, sistemli eylem programları

hazırlama süreci olarak da tanımlanabilir.

Nitekim kavram farklı sözlüklerde benzer biçimde

tanımlanmaktadır. Webster’s Dictionary’de ‘planlama’

sözcüğü, ‘önceden düzenlemek’ ya da daha

özgül olarak ‘sosyal ya da ekonomik bir birim

için hedef ve politikalar oluşturmak’; ‘plan’ sözcüğü,

‘bir amaca ulaşmak için geliştirilen yöntem’ ya da

‘eylem programlarının ayrıntılı formülasyonu’ biçimde

tanımlanmaktadır. Diğer bir deyişle, plan

onu oluşturan iki unsurla tanımlanmaktadır;

Bunlar:

a) ulaşmayı hedeflediğiniz amaç, yani proje

b) bu amaca ulaşmak için gerekli olan düzenlemeler,

yani araçlardır.

Bir planın hem hedeflenen amacı hem de bu

amaca hangi yolları izleyerek, hangi araçlarla ulaşacağının

belirlenmiş olması gerekmektedir. Özetle,

planlamada geleceğe yönelik olarak bir fikrin/vizyonun

varlığı ve bunun nasıl uygulanacağına

ilişkin bir görüşün olması zorunludur. Diğer bir

deyişle, planlama, kuramsal bilginin sistemli bir

biçimde eyleme uygulanmasıdır. İmar Planları, 3194 sayılı İmar yasasına göre

yürürlüğe giren, Plan Yapımına Ait Esaslara Dair

Yönetmelik’te de tanımladığı gibi “insan, toplum,

çevre münasebetlerinde kişi ve aile mutluluğu ile

toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi

sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer

seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek

ve toprağın korunma, kullanma dengesini enrasyonel

biçimde belirlemek üzere 20–30 yıllık gelecekte

yerleşmelerin büyümesini ve gelişmesini yönlendiren

yasal belgelerdir. İmar Plan türleri ve tanımları

3194 sayılı İmar Kanunu aşağıdaki gibi tanımlanmaktadır.