Güneydoğu’da toplumsal cinsiyet düzeni-5
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Kadın Olmak
Kadın statüsünü Belirleyen mekanizmalar
Toplumsal cinsiyet toplumsal olarak kuruluyor
ise, bu kalıpların tarih ve toplum bağımlı oldu anlamına
gelir. Bu açıdan bakıldığında Güneydoğu
Anadolu Bölgesi’nde de kadın cinselliği ve bedeni
üzerinde, bölgenin kültürel yapısına göre şekillenen
bir anlayışın ve buna uygun çeşitli mekanizmaların
olduğu kolaylıkla görülebilmektedir:
Genel olarak kadınların kendileri için ve kendilerine
göre değil daha çok aşiret ya da topluma
uygun davrandığı erkek egemen bir anlayış ve
tutum hakim olduğu rahatlıkla söylenebilir. Üstelik
bu anlayışın izleri bölgede geleneklerden törelere,
toplumsal ve bireysel davranışlara kadar geni bir
alanda yansıma bulmaktadır.
Belirli bir toplumda, kadın(lık) ve erkek(lik)
ile ilgili değerler toplumdaki cari olan cinsiyet rejimini
anlama noktasında önemli ipuçları sunar.
Baka bir ifadeyle, toplumsal cinsiyet algısının
toplumsal pratiklerde nasıl yansıdığını anlamayı
kolaylaştırır. Aynı zamanda bu değerler, cinsiyet
ilişkilerinin iktidar hiyerarşi hakkında da önemli
veriler salarlar.
Bu balamda, bölgedeki kadının statüsü, kadının
evde/evin içinde ve evin dışındaki konumunu belirleyen
diğer bir ifadeyle kadının bedeni ile
cinselliği üzerindeki geleneksel kontrol ve cinsiyetler
arası eşitsizliği besleyen, koruyan ve yeniden
üreten mekanizmalar üzerinden anlaşılabilir. Bu
mekanizmalar; erken, zorla ve/veya görücü usulü
evlilik, çokeşlilik, balık parası, boşanma kuralları,
namus cinayetleri gibi aile ve akrabalığa ilişkin
toplumsal göstergeler ile kadının eğitim durumu,
kadının çalıma olanakları, i, siyasal ve toplumsal
hayata katılım düzeylerini gösteren daha çok ekonomik
göstergelerdir.
