Diyarbakır’ın Sur İlçesinde çukur, hendek ve barikat olaylarında ağır hasar gören 6 mahalledeki tarihi dokuda devam eden restorasyon çalışmalarının üzerinden 10 yıl geçmesine rağmen halen tamamlanamadı. Dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu, Sur İlçesinde yerle bir edilen 6 mahalle ile ilgili, “Sur’u Toledo yapacağız” açıklamasında bulunmuştu. Ancak aradan geçen süre zarfında halen kaplumbağa hızında ilerleyen restorasyon ve yenileme çalışmaları bir türlü bitirilemedi.
TARİHİ YAPILAR ZARAR GÖRDÜ
Hendeklerin kapatılması, barikatların kaldırılması için yaşanan çatışmalarda ağır silahlardan buradaki tarihi doku da nasibini aldı. Keldani, Süryani ve Ermeni cemaatine ait Kiliseler, Akkoyunlu ve Osmanlı dönemine ait Camiler, medreseler, Osmanlı eseri tarihi hamamlar, tarihi avlulu evler hanlar ve daha birçok tarih kokan eserler ağır hasar gördü, bazıları ise tamamen yıkılarak yerle bir oldu.
“AYNEN TOLEDO (İSPANYA) GİBİ MİMARİ DOKUSUYLA…”
Sur’da kontrolün sağlanmasıyla birlikte dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu, Sur ilçesindeki tarihi dokunun bozulması, 6 mahallenin yerle bir edilmesinden sonra yaptığı açıklamada, “Bu şehirler 90’lı yıllarda çarpık ve kontrolsüz şekilde gelişen şehirler. Bu olaylar yaşanmamış olsaydı bile kentsel dönüşümün yapılması gereken yerlerdi. Özellikle de Sur’da bir taş üzerine taş konsa haberim olacak dedim. Tescilli Diyarbakır evleri, camiler, kiliseler, hanlar, Diyarbakır’ın mimari dokusuna hiçbir zarar verilmeden restore edilecek. Sur’u öyle inşa edeceğiz ki, aynen Toledo (İspanya) gibi mimari dokusuyla herkesin görmek istediği bir yer haline gelecek” demişti.
10 YIL GEÇTİ AMA HALEN TOLEDO OLMAYI BEKLİYOR
Bu açıklamanın üzerinden 10 yıl geçti, ancak Sur bir türlü Toledo olamadı. Bazı bölgelerde restorasyon çalışmaları aslına uygun olmayıp taşlar özenle seçilmediği için yamalı bir görünümle görüntü kirliliğine neden olurken, bazı tescilli tarihi evler, han ve hamamlar gibi birçok tarihi mekanda ise restorasyon çalışmaları halen tamamlanmış değil.
Kaplumbağa hızında ilerleyen yenileme çalışmalarının devam ettiği Yenikapı Caddesindeki sağlı, sollu yolun her iki tarafında aradan 10 yıl geçmesine rağmen halen terörün ağır izlerini görmem mümkün. Yıkılan tavanı çökmüş evlerden, ağır silah izlerine kadar birçok bölge halen restorasyona alınmayı bekliyor.
SURLAR İÇİN DE AYNI DURUM SÖZ KONUSU
“Surlarda diriliş devam ediyor” sloganıyla başlayan Diyarbakır Surlarının restorasyon çalışmaları da ağır aksak ilerliyor. İşin bitim tarihinin üzerinden aylar geçmiş olmasına rağmen yenileme çalışmalarının tamamlanmadığı görülüyor. CHP Diyarbakır Milletvekili Sezgin Tanrıkulu da, Surdaki restorasyon çalışmalarına dikkat çekti. Tanrıkulu, Sur’un 7. Etabında devam eden restorasyonda işin bitim tarihinin 24 Eylül 2024 olarak 400 gün belirlendiğini, ancak 4 ay geçmesine rağmen tamamlanamadığını ve Davutoğlu’nun iddia ettiği gibi Toledo olmadığı için konunun takipçisi olacağını söyledi.
