Gevaş ilçesi sınırlarında bulunan ve Dünyanın dört bir yanından Ermenilerin ziyaret ettiği tarihi Akdamar Kilisesi’nde bu yıl 12’inci ayin düzenlendi. Akdamar Adası Kutsal Haç adına Vaspurakan Kralı I. Gagik tarafından 915-921 yılları arasında Keşiş Manuel'e yapıldı. O tarihten günümüze kadar ayakta kalan yapı 1950’li yıllarda büyük bir tehlike atlattı. Tam yıkılmak üzere iken Akdamar Kilisesi'ni yıkılmaktan kurtaran isim edebiyatın önemli isimlerinden Yaşar Kemal’dir. Çünkü kiliseyi yıkımdan Yaşar Kemal kurtarmıştır.
Yaşar Kemal ile ilgili hikaye onun kitaplarında ve anılarında yıllardır anlatılırken Hürriyet yazarı Fatih Çekirge o hikayeyi köşesine taşıdı. Çekirge, "Yaşar Kemal’in kurtardığı tarihi kilisede barış ayini" başlıklı bir yazı kaleme aldı.
İşte o yazı;
Yaşar Kemal Van Gölü’nü şöyle tarif ediyor: “Van Gölü değil Van Denizi. Öylesine geniş ki denizden başkası yakışmaz. Zaten Vanlılar da deniz diyorlar; gümüş tasta bir sudur. Kenarları oya oya işlenmiş bir gümüş tas.”
Yıl 1950...
Yaşar Kemal o tarihlerde Cumhuriyet gazetesine röportajlar yapıyor. Gemiyle Van’a giderken tanıştığı bir tabip yüzbaşı ile sohbet ediyor. Yüzbaşı Kemal’in gazeteci olduğunu anlayınca şöyle diyor: “İyi ki size rastladım. Burada, Akdamar Adası’nda Ermenilerden kalma tarihi bir kilise var. Bir başeser. Ancak yıkılacak. İnsanlık adına bunu kurtarabilir miyiz?”
Yaşar Kemal gazeteciliğe yeni başlamış; “Ama ben daha çok yeniyim ne yapabilirim ki” diye cevap veriyor...
Ertesi gün Akdamar Kilisesi’ne gidiyorlar.
Yaşar Kemal’in kurtardığı tarihi kilisede barış ayini
Yaşar Kemal’in anlatımıyla durum şuydu: “Doktorla Akdamar Adası’na doğru yola çıktık. Van Gölü de büyülü bir suydu. Andan ana rengi değişiyordu. Küçük bir kayıkla Ada’ya çıktık. Kiliseye daha sıra gelmemişti ya, kilisenin yakınındaki küçücük şapeli hemen hemen yıkmışlardı.”
"ÇARE CUMHURİYET GAZETESİNİ ARAMAKTI"
Buradan sonrasını özetliyorum:
Yıkımı durdurmak için tek çare Cumhuriyet Gazetesi Başyazarı Nadir Nadi’yi aramaktı.
Nadi, 1950-54 yıllarında Demokrat Parti listesinden Muğla bağımsız milletvekiliydi.
Yaşar Kemal bir cesaret gösterip arıyor.
Ve ertesi gün Nadir Nadi telefona çıkıyor. Yaşar Kemal heyecanla kilisenin durumunu ve tarihi önemini anlatıyor.
Nadir Nadi 'Sen merak etme ben Avni Bey’le konuşurum' diyor. Avni Bey, Milli Eğitim Bakanı Avni Başman’dı.
KİLİSE KURTULDU
Ve iki gün sonra Vali Bey haberi veriyor.
'Yıkım durduruldu'
Böylece kilise kurtuluyor.
Aradan yıllar geçiyor. Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç döneminde müze olarak açılıyor.
