Diyarbakır, tarih boyunca stratejik önemi nedeniyle pek çok medeniyetin hedefi haline gelmiş nadir kentlerden biridir. Ayrıca Mezopotamya’nın verimli topraklarına hakim olan Diyarbakır, ticaret yollarının da kesişim noktasıydı. Özellikle şehri baştan başa kuşatan Diyarbakır Surları sadece şehri dış tehditlerden korumakla kalmamış, aynı zamanda ticaretin ve kültürel etkileşimin de merkezi olmuştur. Surlar başta olmak üzere, tarihi kadar eski birçok yapıyı da barındıran Diyarbakır’ın bazı değerli yapıları da Birleşmiş Milletler (BM) Bilim, Eğitim ve Kültür Teşkilatı'nın, (UNESCO), Dünya Mirası Listesi’nde alınmıştır. Peki, bu eserler hangileridir?
ÇİN SEDDİ'NDEN SONRA DÜNYANIN EN UZUN SURLARI: DİYARBAKIR SURLARI
Kalkan balığı siluetini andıran, kenti baştan başa kuşatan Diyarbakır Surları, Çin Seddi'nden sonra dünyanın en uzun, en geniş ve sağlam surlarından biri olarak kabul edilir. Kenti bir gerdanlık gibi saran ‘Dış Kale Surları’ 349 yılında Roma İmparatoru II. Constantius zamanında onarılıp güçlendirilerek kenti çevrelemiştir. Kentin simgesi olan, üzerindeki yazıtlar, kitabeler ve kabartma figürlerle bir açık hava müzesini andıran 5 bin 700 metre uzunluğunda 12 metre yüksekliğindeki tarihi surlar 2015 yılında oy birliğiyle ''Dünya Kültür Mirası'' listesine girmiştir.
700 HEKTARLIK ALANI KAPLIYOR: HEVSEL BAHÇELERİ
Diyarbakır’ın sur ilçesi sınırlarında buluan özgün işlevini binlerce yıldır koruyan 700 hektarlık alanı kapsayan Hevsel Bahçeleri, 2015 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine girmiştir. Çok farklı türlerin ihtiyaçlarına cevap verebilecek alanlara (habitat) sahip Hevsel bahçeleri, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin en büyük kuş cennetidir. Hevsel Bahçeleri, sadece tarımsal olarak değil kültürel olarak da bölgeyle bütünleşmiş bir özellik arz etmektedir.
ZERZEVAN KALESİ İLE MALABADİ KÖPRÜSÜ GEÇİCİ LİSTEDE
Ayrıca Çınar ilçesinde bulunan Zerzevan Kalesi ve Mithras Tapınağı ile Silvan ilçesinde bulunan Malabadi Köprüsü UNESCO Dünya Mirası geçici listesinde yer almaktadır.