Alak sûresi Mushaftaki sıralamada doksan altıncı, iniş sırasına göre birinci sûredir. Kalem sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Baştan beş âyeti Hz. Peygamber’e gelen ilk vahiy olduğundan ilk inen sûre kabul edilir. Geri kalan on dört âyetinin ise sonraları Ebû Cehil hakkında indiği rivayet edilmiştir. Bazı Kur’an tarihçileri ilk inen sûrenin Müddessir, bazıları da Fâtiha olduğunu ileri sürmüşlerdir.
Sûre adını 2. âyette geçen ve “asılıp tutunan” anlamına gelen alak kelimesinden almıştır. Ayrıca “oku” anlamına gelen ilk kelimesinden dolayı “İkra” ve “İkra’ bi’smi rabbike” adlarıyla da anılmaktadır.
Kur’an-ı Kerim’in ilk inen ayetleri Alak sûresindedir.
Allah’ın son elçisi Hz. Muhammed (s.a.s.) Hira mağarasında inzivada iken, kendisine “vahiy meleği” Cebrail aleyhisselam aracılığıyla Alak sûresinin ilk 5 ayeti indirilmiştir:
“Yaratan Rabbinin adıyla oku!
O, insanı bir alaktan yarattı.
Oku! Rabbin sonsuz kerem sahibidir.
Ki O, kalemle yazmayı öğretendir.
İnsana bilmediğini O öğretti.” (Alak sûresi, 1-5)
Alak sûresi ile yüce Rabbimiz, vahye muhatap olan kişi olarak öncelikle Resûl-i Ekrem (s.a.s.) ve onun mübârek şahsında tüm insanlığa ilk tâlimatıyla büyük bir ufuk açar. Doğru yol rehberi olarak indirdiği Kur’ân-ı Kerîm’in ve imtihan için var ettiği hayatın bir hulâsasını verir. İnsanın niçin dünyaya geldiğini beyân eder. “Okumak” için yaratıldığımızı ve bu okumanın da “Yaratan Rab” adına olması gerektiğini öğretir.
Hz. Peygamber’e (s.a.a) inen ilk ayet ve ilk sure hakkında üç farklı görüş bulunmaktadır
Aslına bakılırsa çok farklı gözüken bu üç görüşü ortak bir görüş halinde birleştirip sunmak mümkündür. Herkesin kabul ettiği gibi Alak suresini ilk üç veya beş ayeti kesinlikle bisetin başlangıcıyla nazil olmuştur. Sonrada Müddessir suresinden birkaç ayet nazil oldu. Resulullah’a tam olarak inen ilk sure de Fatiha suresidir, bu hususta görüş birliği vardır, daha sonra Müddessir suresinin birkaç ayeti nazil olmuştur, fakat Peygamber’e tümüyle birden nazil olan ilk sure Fatiha suresidir. Alak veya Müddessir suresinin ilk ayetleri nazil olduğunda belli bir sure ismi altında nazil olmamışlardır, bu surelerin geriye kalan diğer ayetlerinin nazil olmasıyla sahip oldukları isim verilmiştir.
Haber: Remziye ÇELİK
