Diyarbakır, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan ve zengin bir tarihe sahip olan bir şehirdir. Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Diyarbakır, bu nedenle birçok farklı isimle anılmıştır.
DİYARBAKIR’IN ESKİ İSİMLERİ
Diyarbakır’ın ilk yerleşiminden günümüze kadar bölgeyi egemenliği altına alan bütün krallıklar şehri farklı adlarla anmıştır. Diyarbakır’ın ilk olarak Asur hükümdarı Adad Nirari I (MÖ.1316-1281) ye ait bir kılıç kabzasında 'Amidi' veya 'Amedi' olarak geçmektedir. Bu adın kente ilk yerleşen Hurilerden (Subartu) kalma olduğu kabul edilmektedir. Roma kaynaklarında da şehrin adı 'Amid' ve 'Amida' diye geçmektedir. Bölgenin yerli halklarından olan Süryaniler ise şehri 'Amid', 'Omid’, 'Emit' ve Amida diye anmaktadırlar. İslami dönemde şehir için kullanılan 'Kara Amid','Kara Hamid', 'Diyar-ı Bekir' isimleri Cumhuriyetle birlikte 'Diyarbekir' son olarak da 'Diyarbakır' şeklinde değiştirilmiştir.
İşte Diyarbakır’ın eski isimleri ve bağlı oldukları dönemler hakkında daha detaylı bilgiler:
AMİDA
Dönem: Antik Çağ
Köken: Amida, şehrin en eski bilinen isimlerinden biridir ve bu isimle ilk olarak Asur kaynaklarında bahsedilmiştir. Daha sonra Roma İmparatorluğu ve Bizans dönemlerinde de kullanılmaya devam etmiştir. Amida, stratejik konumu nedeniyle sık sık kuşatmalara uğramış ve birçok kez el değiştirmiştir.
KARA AMİD
Dönem: Orta Çağ
Köken: "Kara" sıfatı, şehrin surlarının renginden dolayı zaman zaman kullanılmıştır. Bu isimle özellikle Orta Çağ'da bazı kaynaklarda karşılaşılır.
DİYARBEKİR
Dönem: Osmanlı İmparatorluğu
Köken: Osmanlı döneminde şehre Diyarbekir denilmiştir. Bu isim, Arapça kökenli "Diyar-ı Bekir" ifadesinden gelmektedir ve "Bekir'in Diyarı" anlamına gelir. Osmanlı İmparatorluğu'nun idari kayıtlarında ve tarihî metinlerinde bu isim sıkça kullanılmıştır.
AMED
Dönem: Günümüz (Kürtçe ismi)
Köken: Amed, Diyarbakır'ın Kürtçe ismidir ve günümüzde de Kürt nüfus arasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Kürt kültürü ve tarihinde önemli bir yer tutan şehir, Kürt milliyetçiliği açısından da simgesel bir öneme sahiptir.
Bu isimler, Diyarbakır'ın binlerce yıllık tarihinde farklı kültürlerin etkileşimini ve şehrin tarih sahnesindeki önemini göstermektedir. Günümüzde Diyarbakır, tarihi ve kültürel mirasıyla dikkat çeken, özellikle büyük ve etkileyici surları, tarihi camileri ve kaleleri ile ünlü bir şehirdir. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri, şehrin bu zengin tarihini günümüze taşıyan önemli simgeler arasındadır.
