Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Veliahtı Franz Ferdinand'ın 28 Haziran 1914 günü Saraybosna'yı ziyaretinde bir Sırp Milliyetçisi olan Gavrilo Princip tarafından eşi Prenses Sophie ile birlikte suikaste uğraması ile başlayan 1. Dünya Savaşı, beraberinde birçok olayın da ortaya çıkmasına neden olmuştu.
Savaşın başlamasının üzerinden 2 yıl sonra ise, 11 Mart 1916 tarihinde Çanakkale Savaşları'nda gösterdiği üstün başarı ile Doğu Cephesi'ne tayin olan Mustafa Kemal Atatürk Diyarbakır'a atandı.
DİYARBAKIR'A GELİŞ TARİHİ
Atatürk, 10 Ekim 1915’te Anafartalar Grubu Komutanlığı’nı, Fevzi Çakmak'a bırakarak, izinli olarak Çanakkale’den ayrıldı ve İstanbul’a döndü. Daha sonra 27 Ocak 1916’da karargâhı Edirne’de bulunan 16. Kolordu Komutanlığı’na atanan Atatürk, kısa süre sonra bu kolordunun aynı isimle Diyarbakır’da kurulması kararı üzerine yine kolordu komutanı olarak 11 Mart 1916’da Doğu Cephesi’ne tayin edildi. Mustafa Kemal, 26 Mart 1916’da Diyarbakır’a gelerek komutayı devraldı. 1 Nisan 1916’da generalliğe yükseltildi. Diyarbakır’a gelişini takiben kısa bir hazırlıktan sonra 3 Ağustos 1916 sabahı emrindeki kuvvetleri, Bitlis ve Muş yönünde taarruza geçirdi. Ruslar ile iki tümenimiz arasında taarruz ve karşı taarruz şeklinde şiddetli çarpışmalar oldu. Nihayet 8 Ağustos 1916 sabahı Muş, aynı günün akşamı Bitlis, kuvvetlerimiz tarafından düşman işgalinden kurtarıldı. Muş; ne yazık ki 25 Ağustos 1916’da tekrar Rusların eline düştü.
DİYARBAKIR’DA 2. ORDUYA VEKÂLETEN KOMUTAN ATANDI
Mustafa Kemal Paşa, 14 Şubat 1917’de Hicaz Kuvve-i Seferiyesi Komutanlığı’na atanması üzerine Şam’a giderek Sina Cephesi’ni teftiş etti ise de 5 Mart 1917 tarihinde Diyarbakır’da 2. Orduya vekâleten komutan atandı. Tekrar Diyarbakır’a dönen Mustafa Kemal Paşa, 16 Mart 1917’de asaleten 2. Ordu Komutanlığına getirildi. Fakat bu görevde de çok kalmayarak 5 Temmuz 1917 tarihinde Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı’na bağlı olarak Halep’te kurulması kararlaştırılan 7. Ordu’nun başına getirildi.
