Tarihte Asur ülkesinden sürgün edildikten sonra Mezopotamya’nın kuzey taraflarında yer alan Diyarbakır’a gelen Yahudiler, 17. yüzyılda (1600 – 1700) yerleşmeye başladılar.
MERKEZ SUR’DA YAŞADILAR
Diyarbakır’ın günümüzde merkez Sur ilçesinde yaşamış olan Yahudiler, 1853 yılında ise kendi ibadet yerleri olan Sinagoglarını inşa ettiler. Yahudilerin yaşamış olduğu bölgeye ise Yahudi Mahallesi denildi.
ARAPÇA, TÜRKÇE VE KÜRTÇE KONUŞTULAR
Bölgeye yerleştikten sonra Yahudiler, kendi aralarında İbranice konuşurken günlük yaşamlarında ise Arapçayı, Türkçeyi ve Kürtçeyi kullandılar. Kent merkezinde Sinagog’un yanı sıra kendilerine ait okulda yaptılar.
DİYARBAKIR’A KALNE DEDİLER
Yahudiler için Diyarbakır, Kalne olarak adlandırıldı. Ayrıca Yahudiler, Diyarbakır’ın Çermik ilçesinde de yaşamışlardır.
Yahudiler, Ortodoks ve Katolik Rumlardandırlar. 1948 yılında İsrail devletinin kurulmasının ardından peyderpey oraya göç etmeye başlamışlardır.
1965’TE TAMAMEN GİTTİLER
Ermenilerin “Monşe” Diyarbakır halkının ise “Cühi” dedikleri Yahudiler, Diyarbakır’a 1600’lü yıllarda gelmiş ve kenti 1965 yılında tamamen terk ettiler ve bugünkü Filistin bölgesine yerleştiler.
