12 bin yıllık geçmişiyle 33 medeniyete ev sahipliği yapan Diyarbakır, tarih boyuncu her dönem önemli bir yere sahip olmuştur. Diyarbakır'da, Roma-Bizans ve Sasani döneminden Cumhuriyet’e kadar olan bin yılı aşkın süreçte Arap, Kürt, Türk, Ermeni gibi farklı etnik güçler hâkimiyet kurmuştur. Diyarbakır sık el değiştirse de her istila sonrası onarılarak, dönemin ihtiyaçlarına göre yeni yapılar eklenerek yeniden inşa edilmiştir. Hayatın her daim sürdüğü bu kadim kentte yaşayan toplumlar, yaşanmışlıklarla, inançlarla bazı efsanevi olayları nesilden nesile aktarmıştır.
1980’li yıllar-Urfa Kapı
Diyarbakır’da anlatılan birçok halk efsanesinden biri olan Karacadağ Efsanesi de bunlardan bir tanesidir. İşte efsanenin tamamı...
Karacadağ-Lav yolundan bir görüntü
KARACADAĞ EFSANESİ VE SİYAH BAZALT TAŞLAR
Efsaneye göre, Karacadağ'da bir zamanlar çok büyük ve korkunç bir ejderha yaşarmış. Ağzından çıkan ateş yöreyi yakıp kavuruyormuş. Bu ejderhanın ağzından çıkan alevler ağaçları, otları hatta taşları da yakarmış. İnsanlar elinden çaresiz kaldıkları için sık sık ejderhayı kendilerinden kurtarması için yaratıcıya dua ediyormuş. Bir gün gökten bir cin ya da halat inmiş, ejderhayı boynundan yakalayarak göklere çekmiş. İnsanlar böylece bu korkunç ejderhadan kurtulmuş. Yöredeki taşların bu ejderhanın ağzından çıkardığı alevlerle yandığı için bu taşlar bu yüzden karaymış. Karacadağ'da zaman zaman, bu ejderhanın homurtuları ve sonu gôğe çeken zincirin şakırtıları duyulurmuş. Ejderhanın Karacadağ’daki hâkimiyeti böylece son bulmuş. Bu efsane yüzyıllardır söylenegelir Karacadağ’da. Bunda şaşıracak bir şey de yoktur.
Diyarbakır Urfa Kapı-Ejderha Motifi
DİYARBAKIR SURLARI, MOTİFLER VE EJDERHA FİGÜRÜ
Tarihi Diyarbakır Surlarının yapımında, yörenin temel yapı malzemesi olan gri-siyah renkli sağlam Karacadağ bazalt taşı kullanılmıştır. Diyarbakır Surları ve tarihi yapıların üzerindeki hayvan figürlerinin de efsaneler paralel olarak yorumlanabilir. Urfa Kapı’nın dış yüzeyinde yer alan kitabenin kenarlarında karşılıklı olarak çift ejder motifi kullanılmıştır. Bu figürün oluşturulmasında, temel çıkış noktasının yılan olduğu düşünülüyor. Ejder figürü gökyüzü ve kainat, karanlık ve kötülükle mücadele ve gezegen sembolizmi gibi bir çok anlamda kullanılmaktadır.
