Diyarbakır Milli Mücadele dönemi sürecinde Antep, Maraş, Urfa işgallerinin yanı sıra en büyük tepkilerden birini İzmir’in işgaline karşı göstermişti. Osmanlı Padişahından Amerikan Başkanına kadar bu işgalin engellenmesi için telgraf çekmiştir.
MİLLİ MÜCADELE ZAMANI DİYARBAKIR
Mondros Mütarekesi'nden sonra Urfa, Antep, Maraş, İzmir ve İstanbul'un işgali önemli tepkilere neden olmuştur. Bu işgallerin yanı sıra Diyarbakır’a karşı da işgal girişimleri gerçekleştirilmiş, Diyarbakır merkezli 13. Kolordu Kumandanlığı’nın gerekli tedbirleri alması ve Diyarbakır ahalisinin kahraman duruşu üzerine İngilizler ve Fransızlar burada amaçlarına ulaşamamıştır. Ancak İzmir'in işgalinde durum benzeri bir tablo ortaya çıkarmamıştır. Memleketin birçok bölgesinde İzmir işgaline karşı gösterilen tepkiler Antep, Urfa, Maraş ve Adana ile İstanbul'un işgaline gösterilen tepkilerden daha fazla dikkat çekmiştir. İzmir'in işgali sonrasında İstanbul ve Anadolu'da yüzlerce miting yapılmış ve binlerce protesto telgrafı çekilmiştir. Bu süreçte Diyarbakır'dan Sadarete, Padişaha, İtilaf Devleti Temsilcilerine ve Amerikan Başkanı Wilson'a çekilen protesto telgraflarında işgalin Mondros Mütarekesine ve Wilson Prensiplerine aykırı olduğu vurgulanmıştır. Tarihsel ve demografik açıdan İzmir'in Müslüman yurdu olduğu ve işgalin kabul edilemez olduğu sert bir dille ifade edilmiştir. Diyarbakır ahalisi özelde İzmir'in genelde ise ülkenin haklarının korunmasında ve savunulmasında her türlü fedakârlığı göze alacağını açık yüreklilikle ortaya koymuştur. Özellikle Müftü İbrahim Efendi ile Belediye Başkanı Abdurrahman Efendi bu telgrafların çekilmesinde öncülük etmiştir. İzmir'in işgaline yönelik gösterilen bu tepkiler Diyarbakır'da milli bilincin güçlenmesine katkı sağlamış önce Müdafaa-i Vatan daha sonra da Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin teşekkül etmesinde etkili olmuştur.
Haber: Onurcan GÜLER
