Tarihi binlerce yıl öncesine dayanan Diyarbakır, geçmişten gelen serüven dolayısıyla birçok uygarlığa da misafirlik yapmıştır. Birçok inanca ve kültüre ev sahipliği yapmış bu kadim kentin, mutfağı da bu kültür çerçevesinde şekillenmiştir.
Bu lezzetlerden biri de Diyarbakır mutfağına ait Gevre, katmeri andıran, kavurma ve peynirle doldurulmuş Diyarbakır’a özgü bir börek çeşididir. Diyarbakır’da her yerde kolaylıkla ulaşılabilen Gevre Böreği, kentte yaşayan halk tarafından özellikle kahvaltılarda çay ile tercih edilmektedir.
GEVRE, BİR BÖREK TÜRÜDÜR
Gevre, Diyarbakır usulü oldukça yaygın bir börek türüdür. Gevre, katmeri andıran, kavurma ve peynirle doldurulmuş Diyarbakır’a özgü bir börek çeşididir. Diğer bir adı Katmer Böreği olan Diyarbakır usulü Gevre, bazı börek türlerine göre daha uğraştırıcı ve zor yapılan bir tarife sahiptir. Ancak Diyarbakır usulü Gevre Böreği, ağızda bırakan güzel tadı ile pek çok kişi tarafından tercih edilmektedir. Özellikle kahvaltılarda çokça tüketilen Gevre, fırınlarda ve birçok kahvaltılı yerlerde bulunabilmektedir.
BAYRAM BÖREĞİ OLARAK DA BİLİNİYOR
Gevre’nin tuzlusu Diyarbakır’da çok seviliyor ama bu yemeğe harcanması gereken emekten dolayı sadece özel günlerde yapılması ve nedeniyle Bayram Böreği de deniyor. Diyarbakır usulü Gevre Böreği, birçok kişinin vazgeçemediği bir lezzettir. Bu yemeği, Ramazan ayında diğer lezzetlerle birlikte masanın üzerinde bulabilirsiniz. Gevre, kullanılan malzemelerden dolayı basit bir börek çeşidi olarak kabul edilir. Burada sunduğumuz tarif için yazılı kayıtlar nadiren bulunur.
GEVRE’NİN KÖKENİ
Gevre, Diyarbakır’da bir ovanın adıdır, muhtemelen bu yemeğin kökenine işaret eder, ancak “gevre|mek” fiilinin Süryanice tam anlamına gelen “mlē” kelimesinden geldiği ve kelimenin kendisinin de doldurmak fiilinden geldiği düşünülebilir.
ESKİDEN KUZİNE SOBALARDA PİŞERDİ
Diyarbakır’da eskiden daha çok kırsal ve mahallelerde fırınların olmadığı evlerde kuzine sobalar vardı. Hem ısıtma hem de yemek pişirme görevi gören bu çok kullanışlı sobalarda birçok yemek pişirilirdi. Odun ateşinde pişen bu yemeklerin lezzeti daha güzel olurdu. Gevre böreği de yerel halk tarafından evlerde kuzine sobada pişirilirdi. Bu durum çok daha lezzetli hale gelmesini sağlıyor. Eğer Diyarbakır usulü gevre böreğinin daha lezzetli olmasını istiyorsanız bu böreği eskiden de birçok evde bulunan ve fırınların yerini doldurduğu kuzine sobada pişirebilmesidir. Pek çok kişinin tavsiyesine göre Diyarbakır usulü Gevre Böreği, kuzine sobada piştiği zaman çok daha lezzetli oluyor.
GEVRE ŞİMDİLERDE SACDA PİŞİYOR
Diyarbakır’da şimdilerde evlerde tavda, elektrikli saclarda; kent merkezinde ise fırınlarda pişen Gevre, sobadan önce sacda pişirilirdi. Özellikle kadınların sacda odun ateşiyle pişirdiği Gevre, çok daha lezzetliydi. Ancak günümüzde bu pişirim yöntemi yerini elektrikli soba ve saclara bırakmıştır. Kırsalda ise hala saclarda pişirimi devam ettirilmektedir.
Gevre için malzemeler:
2 soğan
250 gr kavurma
250 gr çökelek
500 gr un
1 cay kaşığı un
1 cay kaşığı hazır maya
200-250 ml su
1-2 çorba kaşığı yağ
Gevre tarifi:
Unu, tuzu ve mayayı bir kaseye ekleyin ve yavaş yavaş su ekleyerek yumuşak ama yapışmayan bir hamur elde edin. Hamuru ılık bir yerde 30 dakika dinlendirin. Bu sırada soğanları ince ince doğrayın ve biraz sıvı yağ ile yumuşayana kadar soteleyin ve soğumaya bırakın. Hamuru birkaç parçaya ayırıp mümkün olduğu kadar ince açın, soğanı, peyniri ve kavurmayı yayın ve bir kat daha hamurla kapatın. Yapışmaz bir tavada, imkanınız varsa “sac”ta pişirebilirsiniz. Hamurunuz ve/veya iç harcınız bitene kadar tekrarlayın.
Haber: Remziye ÇELİK
