Yeşil Sol Parti Diyarbakır Milletvekili Ceylan akça Cupolo’nın Meclis’e sunduğu araştırma önergesi şöyle: “Isı anomalisiyle mücadelede; insanın iyi ve verimli olma haline katkısı en yüksek olacak ısı değerlerinin tespit edilmesi, buna dayalı ısı triyaj sisteminin oluşturulması, eşik değerlerde alınacak acil tedbirlerin belirlenmesi amaçlarıyla Anayasa’nın 98’inci, İç Tüzüğün 104’üncü ve 105’inci maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılması için gereğini arz ederiz.
GEREKÇE
Dünya üzerindeki sıcaklık ve hava modellerindeki uzun dönemli değişimlerini ifade eden barındıran iklim değişikliği, yükselen küresel sıcaklıklarla insan sağlığı ve refahına yönelik ciddi riskler barındıran önemli bir küresel sorundur. İnsanlığın ortak geleceğini tehdit eden bu soruna ilişkin ilk uluslararası uyarılar 20. yüzyılın ikinci yarısında yapılmaya başlandı. Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından İsviçre'nin Cenevre kentinde 1979 yılında düzenlenen Dünya İklim Konferansı; Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve WMO tarafından1988 yılında kurulan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC); Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde 1992 yılı Dünya Zirvesi'nde kabul edilen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC); 1997 yılında kabul edilen Kyoto Protokolü, 2015 yılında kabul edilen Paris Anlaşması; bu küresel sorunun çözüm arayışlarında kilometre taşlarıdır.
1979 yılında başlayan ilk uluslararası çabalar; aradan geçen 44 yıla ve iklim değişikliğini ele almanın aciliyeti gündelik hayatlarımızı altüst edecek raddeye varmasına rağmen, Türkiye’de henüz samimi bir karşılık bulmuş değildir. Şiddetli yağışı, heyelanı, dolusu, hortumu, orman yangını, kum fırtınası, kuraklığıyla ve Meteoroloji Genel Müdürlüğünün ifadesiyle “ekstrem olay trendlerinde özellikle son yirmi yılda artış eğilimi vardır.”
Hala yürürlükte münferit bir iklim yasası dahi bulunmayan, buna mukabil iklim anomalisinin artık normalleştiği bu ülkenin; sadece 2004-2022 yılları arasında Orman Genel Müdürlüğü verilerine göre 308.124 hektar orman varlığı, içerisindeki tüm yaban hayatla beraber yok olmuştur. Malta, Maldivler, Lihtenştayn dahil on ülkenin yüzölçümünden büyük olan bu kayıp; sellerle yok olan yerleşim yerleri ve sınıfta kalan ulaşım altyapısıyla; soğutma talebini kaldıramayan ve elektrik kesintilerine sebep olan enerji altyapısıyla; ihtiyacı karşılayamayan ve su kesintilerine sebep olan baraj doluluk seviyeleriyle; güneş çarpması ve sıcaklığa bağlı artan ölüm oranlarıyla birleştiğinde ortaya muazzam büyüklükte korkunç bir tablo çıkmaktadır.
Yukarıda sıralanan tüm örnekler ve her yıl yukarıya doğru kırılan sıcaklık rekorlarıyla 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunundan atıfta bulunulan “tabii afet” in artık olağan sıcaklık ve hava modeline dönüştüğü aşikardır. Üstelik ölçülen hava sıcaklık değerinin, ölçüm sayısına bölünmesiyle elde edilen ortalama sıcaklık değeri sürekli değişmekte; dahası art arda kırılan rekorlarla bu sayı, kendini yaz aylarında yukarıya doğru mütemadiyen güncellemektedir. Son yirmi yılda olağanlaşan bu meteorolojik olay ve sonuçlarıyla mücadelede; “kar tatili” ilan etme, “sıcak çarpmasına karşı dikkatli olunması” uyarıları yayınlama, “ormanlık alanlara giriş yasağı” koyma en popüler mücadele yöntemleri olmuştur. Ancak hatırlanmalıdır ki kamunun görevi uyarmak değil; halk sağlığını korumaya, ulaşım-elektrik-su-internet gibi kritik altyapıyı sürdürmeye ve bu tür hava koşullarında en fazla risk altında olanlar başta olmak üzere tüm yurttaşların güvenliğini sağlayacak etkin adımlar atmaktır.
Çocuk, hamile, yaşlı, hasta yurttaşların özgünlükleri; yurt, yuva, sığınma evi, huzurevi, cezaevi gibi iklimlendirme ekipmanları açısından yetersiz kimi kapalı mekanların özel koşulları ve coğrafi farklılıkların göz önüne alınarak; insanın iyi ve verimli olma haline katkısı en yüksek olacak ısı değerlerinin tespit edilmesi, buna dayalı ısı triyaj sisteminin oluşturulması, eşik değerlerde alınacak acil tedbirlerin belirlenmesi amaçlarıyla ivedi olarak bir Meclis Araştırması açılmasını arz ederim.”
Haber: Ejder Ediz IŞIK
