Dünyanın iki farklı bölgesinde farklı zaman ve tarihlerde inşa edilen Diyarbakır Surları ve Çin Seddi önemli yapılar arasında yer almaya devam ediyor. Dünyada savunma amaçlı yapılan ve UNESCO Kültürel Miras Listesi’ne alınan Çin Seddi, en uzun savunma duvarı, yine UNESCO listesinde yer alan Diyarbakır Surları ise en yüksek ve ihtişamlı olarak tarihte yerini alır. Peki, tarih sahnesinde her dönem sahne alan bu iki yapı arasındaki farklar nelerdir?
12 BİN YILLIK DİYARBAKIR SURLARININ FARKI
UNESCO Dünya Mirası Listesinde de yer alan Diyarbakır Surları, dünyada Çin Seddi’nden sonraki en uzun duvar özelliğine de sahip. Yukarıdan bakıldığında kalkan balığı görüntüsünü hatırlatan surlar Diyarbakır’ın zengin tarihsel zincirine bir halka daha ekliyor. Diyarbakır surlarının çevre uzunluğu yaklaşık 5200 metredir. İçkale'nin Suriçinde kalan bölümünün uzunluğu 599 metredir. İçkale ile birlikte sur duvarlarının toplam uzunluğu yaklaşık 5800 metredir. Sur duvarlarının yaklaşık 645 metrelik bölümü çeşitli sebeplerle yıkılmış veya yıktırılmıştır.
Diyarbakır Surları, Çin Seddi'nden farklı olarak, yapı malzemesi olarak yörede yaygın bulunan volkanik Karacadağ'ın binlerce yıl önce püskürttüğü bazalt taşından inşa edilmiştir. 83 burcu ve 5 bin 800 metre uzunluğu ile dikkat çeken Diyarbakır Surları, aynı zamanda yaşam alanlarına da sahip olması ile dikkat çeker. Burçları üç veya dört katlı olan Diyarbakır surlarının yüksekliği 8-22 metre arasında değişir. Surların ilk yapımına İmparator II. Theodosius zamanında, 413 yılında başlandığı kabul edilmektedir.
Diyarbakır'da günümüzde Dağkapı'da Surların bir kısmının hiç olmadığını görürüz. Peki ne oldu da bu bölgede Surlar yıkıldı? Diyarbakır'da 1930'larda Dağkapı'da Surların bir kısmı yıktırıldı. Günümüzde de bu bölgede uzun bir alanda Surların olmadığını görüyoruz.
Ayrıca Diyarbakır Surları, şehrin batısında bulunan eski yanardağ Karacadağ'dan akan kalın bazalt tabakaya uygun olarak kalkan balığı şeklindedir.
Diyarbakır Surları ve Çin Seddi, dünyanın en etkileyici savunma yapıları olarak tarihte yerlerini alır. Çin Seddi, uzunluğu ve geniş kapsamı ile dikkat çekerken, Diyarbakır Surları yüksekliği, sağlam yapısı ve içerisinde barındırdığı hem geçmişte hem cde günümüzde yaşam alanları ile öne çıkar. Her iki yapıdan hangisninin daha etkileyici olduğu sorusu yanıtsız kalsa da her iki yapının kendi özellikleri ile tarih boyunca hayranlık uyandırmaya devam edeceği kesin.
DÜNYANIN EN UZUN SAVUNMA DUVARI: ÇİN SEDDİ
Geçmişten günümüze ulaşan tarihi yapılardan biri olan Çin Seddi, tüm dünya tarafından yoğun bir ilgi ile karşılanmaktadır. Yapının görüntüsü kadar yapılma nedeni de kişiler tarafından her zaman merak konusu olmuş ve tarihin de en merak edilen konularından biri olmuştur.
Çin Seddi, Çin'in kuzeybatısı boyunca uzanan, dünyanın en uzun savunma duvarıdır. Kalıntıları Po Hay Körfezi'nde deniz kıyısında başlar. Pekin'in kuzeyinden geçerek batıya yönelir ve Huang-Ho Nehri'ni ikiye bölerek güneybatıya uzanır. Gobi Çölü'nün güneyinden batıya yönelerek devam eder.
Son yıllarda yapılan arkeolojik araştırmaya göre Çin Seddi, tüm kollarıyla birlikte toplam 21.196 km uzunluğa sahiptir. Seddin Ming Hanedanlığı döneminde yıkılmış olan kısımlarıyla birlikte yapılmış duvar uzunluğu 8.851,8 kilometredir. Bugün ayakta duran kısım Ming Hanedanı devrinden kalan 2.500 kilometrelik duvar bölümüdür.
Çin Seddi, inşası tamamlandığı zamanlarda yaklaşık 9 bin kilometreydi fakat yıllar içinde oluşan yıkımlar nedeniyle büyük bir bölümü günümüze ulaşamadı. Bugünkü uzunluğu ise 2 bin 500 kilometre. İnşasının tamamlanması öyle 5 – 10 yıl değil 2 bin yıldan fazla sürdü.
Çin Seddi’nin ne amaçla kurulduğunu Ansiklopedilerin ve bazı tarih kitaplarının verdiği bilgiyi kısaca şöyle özetlenir: "3.000 kilometre uzunluğunda ve 6 metre yüksekliğindeki bu duvar, kuzeyden Çin üzerine aralıksız akınlar yapan Türkleri ve Moğollan durdurmak amacıyla yapılmıştır.
Sonuç itibarıyla Çin Seddi, günümüzde hala dünyadaki en uzun savunma duvarı olma özelliğini taşımakta ve dünyanın resmi yeni yedi harikasından biri olarak sayılmaktadır. Dolayısıyla Çin kültürünün ve milliyetinin bir sembolü ve Çin‟in en büyük kültürel mirasıdır.
