12 bin yıllık geçmişiyle 33 medeniyete ev sahipliği yapmış Diyarbakır’da bulunan ve dünyada sur olarak tek örnek teşkil eden, bir açık hava müzesi niteliği taşıyan Diyarbakır surları, 5 kilometre uzunluğa sahiptir. Surlar, 82 burçtan ve 4 ana kapıdan oluşmaktadır. Beden duvarları payandalarla desteklenmiştir. Burçlar; yuvarlak, çokgen ve dikdörtgen planlıdır. Surların yüksekliği, 5 ile12 metre, duvar kalınlıkları ise 3 ile 5 metre arasında değişmektedir. Eşsiz yapıları ve ihtişamıyla günümüze kadar gelen burçlar hakkında halk arasında anlatılan birçok efsane de bulunmaktadır. Bunlardan biri de, Diyarbakır Mardin Kapı'nın hemen alt kısmında yer alan ve mahalleye de adını veren Ben u Sen'in (Ulu Beden) burcu efsanesidir. İşte Ben u Sen Burcu’nun bilinmeyen iki efsanesi…
BEN U SEN BURCU VE BABA-OĞUL’UN ACI SONU
Anlatılanlara göre, Ben u Sen Burcu hakkında iki ilginç hikaye vardır. Bunlardan ilki Diyarbakır’da o dönemin hükümdarının emri üzerine, Evli Beden’in yapımını mimar İbrahim, Yedikardeş’in yapımını da oğlu Yahya üstlenir. Baba oğul aynı gün işe başlar ve bir yıl sonra aynı gün eserlerini bitirirler. Her iki burç da birbirinden güzel olmuştur ancak bu görüntüler iki ustayı da tatmin etmez. Önce Baba İbrahim karşı burçtaki oğluna seslenir. “Seninki daha güzel olmuş” diye. Kendi yaptığı burcun üzerinde babasının eserini hayranlıkla seyreden Yahya ise, “Hayır, seninki daha güzel olmuş” diye itiraz eder Karşılıklı bağrışmaların sonunda baba İbrahim kendini burçtan aşağı atar. babasının atladığını gören oğlu Yahya, üzüntüden kahrolarak aşağı atlar. İkisi de kayalara çarpa çarpa can verirler. Bu olaydan sonra burçlara ve görülen vadiye Ben u Sen adı verilir.
BEN U SEN BURCU EFSANESİ VE USTA KALFA REKABETİ
Ben u Sen burcu hakkında anlatılan bir diğer efsane ise; zamanın hükümdarı bu mıntıkada çok süslü, çok sağlam, çok güzel iki büyük burç yaptırmak istemiş ve bunun için bir yarışma düzenlemiş. O sıralarda Diyarbakır’da sur örme işlerini yapan meşhur bir baş usta ve bir de kalfası varmış. Usta ve kalfa, hükümdarın emriyle yarışmaya girmişler. Yedikardeş burcunu usta, Evli beden burcunu da kalfası yapmaya başlamışlar. Burçlar tamamlanmış. Hükümdar, erkânıyla, şehrin ileri gelenleriyle buraya, yani burçların yapıldığı yere gelmiş. Usta ve kalfa birbirlerine bakmışlar ve Ben mi, sen mi diye birbirlerine sormuşlar. Neticede kalfanın yaptığı Evli Beden Burcunun birinciliğine karar verilmiş. Buna çok üzülen usta, hırsından kendini Yedikardeş burcundan aşağı atmış, param parça olup ölmüş. O günden sonra bu burca, Ben u Sen adı verilmiş.
BEN U SEN (ULU BEDEN, EVLİ BEDEN) HAKKINDA
Ulu Beden Burcu ya da bilinen diğer adıyla Evli Beden Burcu, Diyarbakır surlarında yer alan bir burçtur. Surların güneybatısında yer alır. Halk arasında Ulu Beden ve Yedi Kardeşler burçları, baba-oğul tarafından yapıldığından dolayı "Ben-u Sen", bu burçların önündeki vadi de "Ben ve Sen Vadisi" olarak adlandırılmaktadır. Eskiden yoksul aileler tarafından barınak olarak kullanıldığı için halk arasında Evli Beden Burcu olarak da bilinmektedir. Ulu Beden Burcu, Artuklu hükümdarı Melik Salih adına yapılmıştır. 1208 yılında Bercis oğlu İbrahim Bey tarafından son şekli verilmiştir. Burcun üzerinde kitabe, çift başlı kartal ve kanatlı aslan kabartmaları bulunur. Silindirik plana sahip olan burç, dört katlıdır. Burç, siyah bazalt taştan yapılmış olup anıtsal bir görünüşe sahiptir.
