1572-1575 yılları arasında Sokullu Mehmet Paşa'nın oğlu ve Diyarbakır Valisi olan Vezirzade Hasan Paşa tarafından yapımına başlanan Hasan Paşa Hanı, gelen tüm turistlerin mutlaka uğradığı yerler arasında yer aldı. Ancak yapım süreci tamamlanmadan Vali Hasan Paşa başka bir göreve atandığından hanın tamamlanması sonraki dönemin valisi Osman Paşa zamanında gerçekleşti.
SEYYAHLAR GELDİ HASAN PAŞA HANINI YAZDI!
1612 yılında Diyarbakır'a gelen ve şehri gezen Polonyalı Simeon, seyahatnamesinde handa "Çok sayıda oda ve 500 beygiri barındırabilen yer altında iki büyük ahırının var olduğundan" bahsetmiştir. XVII. yüzyılda şehre gelen Evliya Çelebi Hasan Paşa Hanı'nın "Kale misali, gayet metin ve müstahkem bir yapı" olduğundan bahsetmiştir. Kentin ticaret merkezinde bulunan Hasan Paşa Hanı, Deliller hanından sonra Diyarbakır'daki ikinci büyük handır. Dikdörtgen plan şemasına sahip avlulu, iki katlıdır. Avlu dikdörtgen planlı ve oldukça geniş tutulmuş, ortasında yer alan altı sütunlu, üstü kubbeyle örtülmüş bezemesiz bir şadırvan avluya hareket katmaktadır. Han bodrum, avlulu bölüm ve üst kat olmak üzere üç katlıdır. Günümüzde turistik bir gezi mekânı olan Hasan Paşa Hanı restore edilip, çeşitli turistik işletme ve cafelere ev sahipliği yapmaktadır.
