Diyarbakır’ın Çüngüş ilçesinde bulunan Xoya (Geçit) Köyünde Akdeniz iklimi yaşanıyor. Xoya Köyü, yüksek sıcaklıkların da etkisiyle baraj suları buharlaşıp çanağın içine dolmasıyla muazzam bir yeşilliğe bürünmesiyle adete cennetten bir köşe gibi ilgi görüyor.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne yer alan Diyarbakır’da Akdeniz ikliminin yaşandığı Xoya Köyü’nde Fırat Nehri de geçiyor.
Diyarbakır merkeze yaklaşık 126, Çüngüş ilçesine ise 6 kilometre uzaklıkta olan Xoya Köyü doğaseverlerin son dönemde ilgi odayı haline geldi.
XOYA (GEÇİT) KÖYÜ TARİHİ
Xoya (Geçit) Köyü 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Hoye/Hoya olarak geçer. Bu tarihte köy, Elaziz vilayetinin Çüngüş kazasına bağlıydı. Köyün adı Kürtçe Xowe veya Xoye, Zazaca Xoya biçiminde yazılır. 1940 yılına gelindiğinde Çüngüş kazası Diyarbakır vilayetine bağlanmıştı. Bu yıl yapılan genel nüfus sayımında "Hoya" olarak kaydedilmiş olan köyün nüfusu 325 kişiden oluşuyordu. Hoya veya Hoye "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Geçit olarak değiştirilmiştir. Nitekim köyün adı 1955 genel nüfus sayımında Hoya, 1960 genel nüfus sayımında Geçit olarak kaydedilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Geçit köyünün nüfusu 597 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 172 kişi okuma yazma biliyordu. 2022 yılında köyün sakinlerinin ve muhtarı başvurusu üzerine Çüngüş Belediye Meclisi 6 Aralık’ta köye eski adını iade etmiştir.
Öte yandan “Xoya” ismi, Türkçe alfabede, “X” olmadığı gerekçesiyle, “Hoya” olarak kabul edildi.
