Osmanlı döneminde uzun zaman Sancak beyliği (il merkezi) yapan Diyarbakır’ın 17 içesinden biri olan Ergani, 20 Nisan 1924’tw çıkarılan bir kanunla sancak beyliği sona ermiş ve Diyarbakır'a bağlı ilçe haline getirilmiştir. Peki, Osmanlı döneminde Ergani'ye verilen Osmaniye adının Adana'nın eski ilçesi bugünkü Osmaniye ili ile karıştırıldığı için sonradan Ergani olarak değiştirildiğini biliyor muydunuz? İşte isim değişikliğinin hikayesi…
ERGANİ İLÇESİNİN TARİHİ
Diyarbakır’ın 17 ilçesinden biri olan Ergani, Yukarı Mezopotamya’nın sayılı yerleşim birimlerinden biridir. Ergani, geçmişte Akranya, Erkenin, Erkanikana, Yanari, Zülkarneyn, Arsania, Urhana, Aşat isimleri ile anılmıştır. İlçenin 7 km. güneybatısındaki Sesverenpınar (Hilar) Köyü’ndeki Çayönü’nde yapılan araştırmalar yöredeki yerleşimin MÖ.7250-6750 yılları arasında başladığını göstermiştir. Ergani, çok eski bir şehir olup, kuruluş tarihi belli değildir. İlçeye 8 km uzaklıkta bulunan Hilar Şehri harabelerinde yapılan (Çayönü) kazıda, bugünkü bilgilere göre Anadolu'nun en eski köy yerleşimi ortaya çıkmıştır. Çayönü tepesinde ortaya çıkan MÖ 7000 yılına varan kalıntılara dayanarak Ergani'nin 9000 yıllık tarihi olduğu söylenebilir. Gelişmekte olan Ergani, 130 bini aşkın nüfusu ile Diyarbakır’ın il olmaya aday ilçelerinden biridir.
BİR İSİM MUAMMASI: OSMANİYE’DEN ERGANİ’YEYE
Osmanlı döneminde 19. yüzyılın sonlarına doğru bugünkü kentin yerinde Osmaniye ismiyle yeni bir yerleşim oluşmuş ve eski Ergani sönükleşmiştir. Bir süre sonra da bu bölge Ergani yerine Osmaniye olarak anılmaya başladı. Ergani’nin Osmaniye ismi, Cumhuriyet'in ilanından sonra da kullanılmaya başlandı. Ancak geçmişte Adana'nın ilçesi olan ve uğun il statüsündeki Osmaniye ile Diyarbakır'ın Osmaniye ilçesi karıştırılmaya başlandı. Bu karışıklık ise, 20 Nisan 1924'te Ergani'nin ilçe statüsüne kavuşmasıyla son buldu. Diyarbakır'daki Osmaniye'ye Ergani adı verilerek, karışıklık giderilmiş oldu.
