Diyarbakır, bölgenin en erken yerleşim yerlerinden birisi olarak karşımıza çıkmakla birlikte en eski mağara yerleşimine de sahiplik yapan bir kent. Diyarbakır’ın tarihine indiğimiz zaman Yontman Taş Devri ve Mezolitik Devirlerde çevresindeki mağaralarda yaşamın olduğu, yapılan arkeolojik araştırmalar ile anlaşılmıştır. Ergani yakınlarındaki Hilar Mağaraları Paleolitik Dönem’den itibaren yerleşime sahne olmuş, Roma Döneminde de MS 1 - 5 yüzyıllarda yerleşim devam etmiştir. Silvan yakınlarındaki Hasuni Mağaraları Epipaleolitik Dönem’de yerleşim yeri olarak kullanılmış, antik dönemde özellikle Hristiyanlığın ilk yıllarında ve Ortaçağda yerleşim özelliğini sürdürmüş, Anadolu’nun en eski mağara yerleşim yerlerinden biridir.
Hilar Mağaraları
TARIM KÖY TOPLULUKLARININ EN ESKİ ÖRNEĞİ ERGANİ’DE
Anadolu’nun en eski tarım köy topluluklarının en güzel örneğini veren Ergani yakınlarındaki Çayönü Tepesi, günümüzden 10 bin yıl önceye dayanan tarihiyle sadece bölge tarihimize değil Dünya uygarlık tarihine de ışık tutmaktadır. M.Ö 9.300 yıllarına dayanan geçmişiyle kent uygarlığının ilk temellerinin atıldığı Çayönü, göçebelikten yerleşik köy yaşantısını, avcılık ve toplayıcılıktan besin üretimine geçilen önemli bir tarihsel dönüm noktasıdır.
Bismil Körtiktepe
DİYARBAKIR’IN EN ESKİ İLÇESİ BİSMİL
Son yıllarda Bismil ilçesinde yapılan arkeolojik çalışmaların ışığında Yakın Doğu’daki en erken yerleşim yerlerinden birinin günümüzden 12 bin yıl öncesine dayanan Körtiktepe olduğu görülmüştür. Diyarbakır’ın Bismil ilçesi yakınlarındaki Üçtepe Höyük’te yapılan kazı çalışmalarında ise Asur, Helenistik ve Roma İmparatorluk dönemlerine ait tabakalar tespit edilmiştir. Yine Ergani yakınlarındaki Girikihaciyan Tepesi’nde M.Ö 5.000 yılları başına tarihlenen Gelişkin Köy Evresi ya da Kalkolitik Çağ olarak adlandırılan Halaf Kültürü, Kuzey Irak, Suriye ve Güneydoğu Anadolu’da görülen yuvarlak planlı kubbeli evleri zengin boya bezeli çanak – çömleği ile ünlü Halaf Kültürünün sonlarına tarihlenen tek bir kültür evresi görülmüştür.
Birkleyn Mağaraları
LİCE VE EĞİL’DEKİ TARİHİ KALINTILAR
Lice yakınlarındaki Birkleyn Mağaraları ve Eğil’deki Eğil Kalesi’nde Asurlardan kalan önemli kabartma ve kitabeler bulunmaktadır.
DİYARBAKIR GELECEĞE IŞIK TUTUYOR
Diyarbakır, köklü tarihiyle gelenleri adeta büyülerken, keşfedilmeyi bekleyen birçok tarihi izle de geleceğe ışık tutuyor.
Haber: Onurcan GÜLER
