Günümüzde Mardin’in 10 ilçesinden biri olan Savur’un yerleşim düzeni ve mimarisi başta olmak üzere birçok yönden Mardin’le benzerlik göstermektedir. Mezopotamya’nın kuzeyinde yer alan Savur’un doğusunda Şırnak, batısında Şanlıurfa, kuzeyinde Diyarbakır, güneyinde ise Mardin bulunmaktadır. Eski bir tarihi geçmişe sahip olan Savur, eskiden Diyarbakır’a bağlıydı.
1940 yılında çekilmiş Savur'a ait bir fotoğraf Kaynak: birzamanlarmardin
SAVUR TARİHİ HAKKINDA VE GÜNÜMÜZDE SAVUR
Savur, Mardin ilinin bir ilçesidir. Savur, Kürtçe Stewrê Arapça "savr" olarak da kullanılan, boyun anlamına gelen Süryanice "savro" sözcüğünden türemiştir., "Şuara" adını almış daha sonra Süryaniler tarafından "Suara" adı verilmiştir. Mezopotamya’ya hakim olan kavimler burayı da etkilemişlerdir. İlçenin tarihi Hititler’e kadar uzanmaktadır. Roma ve Bizans İmparatorluğu hakimiyetinde, Sasani ve Melikşah dönemlerinde de yerleşim yeri olarak kullanılmıştır. Savur’un merkezi, kalesi, kaya evleri, eski Ulu Camii, Romaniye ve Mor Yuhanın (Dereiçi Köyü) kiliseleri, türbeler ve Başkavak Köprüsü ile tarihi bir görünüme sahiptir. Savur, tarih boyunca birçok nmedeniyete ev sahipliği yapmış önemli bir yerleşim birimidir.
SAVUR DİYARBAKIR’DAN NE ZAMAN AYRILDI?
Tarih kaynaklarına göre Savur, 1518 yıllarında Mardin Kalesi fethedildikten sonra Liva (Sancak) haline getirilerek Diyarbakır’a bağlandı.1526 yılı icmal defterinde Savur, Mardin e bağlı bir yer olarak gösterilmekte ve Tanrı Kulu Yusuf adlı kişinin uhdesine verildiği belirtilmektedir. Bu yıllarda Mardin Sancağı içerisinde en önemli üç yerleşim yerinden biride Savur’dur. Savur’un 1530’da bir kaza haline getirildiği ve 1540 yılında da Amid’e (Diyarbakır) bağlandığı görülmektedir. 1840 yılında Diyarbakır eyaleti arasında bulunan Savur ve Midyat’ında bulunduğu 41 idari bölümden oluşmaktadır.
SAVUR NE ZAMAN İLÇE OLDU?
12. yüzyılda 300 yıl hükümdarlık süren Artukoğulları Savura hâkim olmuştur. Artukoğulları'ndan sonra Karakoyunlular ve Akkoyunlular bölgede hâkimiyet kurmuşlardır. Savur, Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı ülkesine katılmıştır. 1884 yılında İlçe statüsüne kavuşmuştur. İlk nüfus sayımı 1927’de yapılan Savur’un nüfusu 27 bin 586 olarak açıklanmıştır. TÜİK 2023 verilerine göre savur’un mevcut nüfusu 26 bin 173 kişi olarak açıklandı.
Haber: Remziye ÇELİK
