Kurkh Monolitleri, diğer adıyla Zafer Anıtı, MÖ 852 ve MÖ 879, II. Aşurnasirpal ve oğlu III. Şalmaneser'in hükümdarlık dönemlerinin tanımını içerir. Monolitler, 1861 yılında Kürdistan'ın Osmanlı Eyaleti'nde görevli İngiliz Başkonsolosu İngiliz arkeolog John George Taylor tarafından, Diyarbakır’ın Bismil ilçesine bağlı, günümüzde Üçtepe olarak bilinen Kurkh adlı kasabada keşfedilmiştir. İki stel olarak çıkarılan anıtlar Taylor tarafından 1863'te British Museum'a bağışlandı.
İSRAİL'İN ADINI İÇERDİĞİ BİLİNEN DÖRT ÇAĞDAŞ YAZITTAN BİRİDİR
Monolitinin sonunda Karqar Muharebesi'nin bir açıklaması yer alıyor. Bu tanım, genel olarak İsrail kralı Ahab'a atıf olduğu kabul edilen "A-ha-ab-bu Sir-ila-aa" ismini içermektedir. Her ne kadar Asur ve Babil kayıtlarında "İsrail" terimine yapılan tek atıf bu olsa da, bunlar genellikle Kuzey Krallığı'nı yönetici hanedanına atıfta bulunarak "Omri Evi" olarak adlandırır. Bu anıtlar aynı zamanda İsrail'in adını içeren bilinen dört çağdaş yazıttan biridir; diğerleri Merneptah Steli, Tel Dan Steli ve Mesha Steli'dir. Bu tarif aynı zamanda Araplardan bahseden en eski belgedir.
ANITIN BULUNMA HİKÂYESİ
Yazıta göre Ahab, Asur savaş koalisyonuna 2.000 savaş arabası ve 10.000 piyadeden oluşan bir kuvvet tahsis etti. "Kurkh" adlı kasabadaki keşfin yeri şöyle açıklanmıştır; "Diyarbakır'dan yaklaşık 22 km uzakta, yüksek bir platformun doğu ucunda, Dicle'nin sağ kıyısında ve Giuk Su'nun suları da alan eski su ile birleştiği yerin oluşturduğu açıya yakın. Ambar Su'nun sol yakasında, karşıda, daha sonra Kürdistan'ın Osmanlı Eyaleti El Cezire'de. Yeri aynı zamanda Kerh veya Kerh-i Dicle olarak da biliniyordu ve şimdi Türkiye'nin Diyarbakır ilinin Bismil ilçesinde Üçtepe (Kürtçe: Kerx/Kerkh veya Kerxa Kîkan) olarak biliniyor."
Kurkh, başlangıçta Henry Rawlinson tarafından Tushhan antik kenti olarak tanımlandı. Bu tanımlamaya 1980 yılında antik Tidu'yu öneren Karlheinz Kessler karşı çıktı.
"MÜKEMMEL KALINTIYI MEZARDAN ÇIKARDIM"
Taylor bulgusunu şu şekilde anlatmıştır; "Bir Asur kralının heykelini taşıyan ve tabanının 2 metre yakınına kadar her iki tarafı çivi yazısı karakterinde uzun yazılarla kaplı bir taş levha keşfetme şansına sahip oldum; bu levha, varlığını kabul etmek için kasıtlı olarak çıplak bırakılmıştı. Kral tarafından ele geçirilmesinin anısına bir ganimet olarak ve muhtemelen lejyonlarının şehre zorla girdiği noktada, dik bir şekilde yere gömüldü. Biraz aşağısında, tümseğin yamacında ve neredeyse tamamen molozlarla gizlenmiş bir şekilde, aynı tanıma sahip başka bir mükemmel kalıntıyı mezardan çıkardım."
ZAFER ANITI'NIN ÖZELLİKLERİ
Yazıt (III. Şalmaneser'in) MÖ 853'e kadar olan saltanatının askeri seferlerini anlatıyor.
Aşurnasirpal II'yi tasvir eden stel kireç taşından yapılmıştır ve üst kısmı yuvarlaktır. 193 santimetre (76 inç) yüksekliğinde, 93 santimetre (37 inç) genişliğinde ve 27 santimetre (11 inç) derinliğindedir. British Museum'a göre, dikili taş "II. Aşurnasirpal'i tapınma halinde, sağ elini tanrıların sembollerine doğru kaldırmış halde tasvir ediyor" ve üzerindeki yazıt "Süryanilerin Dicle'nin yukarısındaki Diyabakır topraklarına saldırdığı 879 yılındaki seferi anlatıyor."
Haber: Devrim AKTÜRK
