Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla beraber ise 1938’de kentin ismi resmen Diyarbakır olarak değiştirildi. Ancak bu isim değişikliği, 17 Kasım 1937 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk'ün Diyarbakır'da yaptığı bir konuşması üzerine yapılan tartışmalar ve ardından Türk Dil Kurumu'na gönderilen bir telgrafla başladı.
Türk Dil Kurumu Genel Sekreteri İbrahim Necmi Dilmen"e gönderilen telgrafta şu ifadeler yer alıyor:
“Diyarbekir şehrinin isminin etimolojisine dair etüt var mıdır? Esasta bu şehrin ismi 'Bakır memleketi' manasına olan 'Diyarbakır' olması gerektir ve artık bu isimle tanınacaktır. Dil Kurumu'nun bu hususta Tarih Kurumu ile işbirliği yaparak, historik ve lengüistik tetkikatta bulunması emrediliyor.”
Bu telgraf üzerine acele toplanan Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu üyeleri kentin ismini “Diyarbakır” diye değiştirdiklerini telgrafla kente geri bildirdiler.
