Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Derneği, tarafından yapılan açıklama şöyle: "Diyarbakır’ın türkülere de konu olmuş 4 ana kapısının Roma Dönemi ana yollarının çıkış kapıları olduğunu biliyor muydunuz?

Dağkapı Burcu girişi / Albert Gabriel

‘’Diyarbakır dört kapi
Get bak o yar ne yapi
Beni gördüğü zaman 
Başka küçeye sapi’’

KENTİN KAPILARI BİR DÖNEM GÜN DOĞUMUYLA AÇILIP GÜNBATIMINDA KAPATILMAKTAYDI
Suriçi, Roma kale kentlerinin plan dokusuna sahiptir. Kalenin çevrelediği şehri doğu-batı ve kuzey-güney aksında uzanan iki farklı ana yol keser. Bu yollar kuzey-güney aksındaki Gazi Caddesi (Bağdat Yolu) ve doğu-batı aksındaki Melikahmet Caddesiyle devamındaki Yenikapı sokaktır.

Kuzey yönünde Dağkapı (Harput kapısı), batıda Urfa Kapı (Rum Kapı, Halep Kapı), doğuda Yeni Kapı(Dicle Kapısı), güneyde ise Mardin Kapısı(Tel Kapı) yer alır. Kentin kapıları 1950’li yıllara kadar gün doğumuyla açılıp günbatımında kapatılmaktadır.

Mardin Kapı

ANTİK ROMA ŞEHRİ PLAN DOKUSU
20. yüzyılın başına kadar antik Roma şehri plan dokusuna sahip olan kent Tanzimat ve Cumhuriyet dönemleriyle birlikte dönüşümler geçirir. İlk dönüşüm 1916 yılında Dörtyol-Saraykapı arasındaki yolun açılmasıyla başlar.

Diyarbakır'da Kulp hariç 16 ilçede yaşanacak: 95 mahalle etkilenecek Diyarbakır'da Kulp hariç 16 ilçede yaşanacak: 95 mahalle etkilenecek

KENTE İLK İMAR DÖNÜŞÜMLERİ
1920’lerde Bağdat Yolu (şimdiki Gazi Caddesi) düzenlenir ve kaldırımlar inşa edilir. Yine 20’li yıllarda Saraykapı’ya giden yol batı tarafına doğru genişletilerek İzzetpaşa Caddesi açılmış olur.

Çift Kapı ve Tek Kapı isimleriyle bildiğimiz kapılara Cumhuriyet dönemiyle birlikte gerçekleştirilen imar faaliyetleri sonucunda ihtiyaç duyulur.

Urfa Kapı


İÇKALE, YÖNETİM ALANIYDI
1950 yılında yapılan imar düzenlemeleriyle Dağ Kapı ve Urfa Kapı arasına Çift Kapı; 1959 yılında ise 8. ve 9. Burçlar arasında Tek Kapı olarak isimlendirilen geçiş kapıları açılır.

Yeni Kapı (içten görünüm) / Süleyman Sezgin

İçkale bir yönetim alanı olduğundan hem Suriçi’ne hem de surların dışına direkt açılan kapılara sahiptir. İçkale’ye ana giriş Saraykapı’dan sağlanır. Küpeli ve Oğrun Kapıları yine Suriçi’ne açılırken, Fetih Kapısı İçkale’den surların dışına direkt geçiş kapısıdır."

Haber: Remziye ÇELİK

Editör: Mücadele Gazetesi