12 bin yıllık geçmişiyle tarihe ışık tutan Diyarbakır’ın ilçeleri de keşfedilmeyi bekliyor. Bu ilçelerden biri de Ergani. İlçede bulunan harabeler, mağaralar, su sarnıçları, kuyular, kilise ve kaya mezarlarının bulunduğu bölgeler turizme kazandırılıyor. Yine ilçe sınırları içerisinde bulunan 5 köyde bulunan bir kısmı tescilli, bir kısmı ise tescilsiz olan ve Genç Roma dönemine ait bir birinden farklı doğal su sarnıçları bulunuyor. Bu sarnıçlar, hem korunmayı hem de turizme kazandırılmayı bekliyor.
BONCUK KÖYÜ SARNIÇLARI
Ergani’ye bağlı Boncuk Köyü’nde bulunan ve ismini yine köyden alan sarnıçlar, arkeoloji sit alanı içerisinde yer almaktadır. Mahalleye yaklaşık 900 mt uzaklıkta bulunan kayalık alanda kireç taşından oluşan tepenin etrafında Genç Roma Dönemine ait M.Ö. 500 - M.S. 500 yılların yapılan kaya mezarların ön kısmında kireç taşı oyularak yapılan üç tane su sarnıcı bulunmaktadır. Kuzeybatı - güneydoğu doğrultusunda uzanan bir yamaç üzerine, ana kayaya oyulmuş biçimde yapılan su sarnıçları genel olarak fazla derin tutulmamıştır. Sarnıçların ağızları yuvarlak formlu ve geniş yapılmıştır. Boş bir arazide bulunan ve geçmişte yine su sarnıcı amacıyla kullanılan yapılar, 2006 yılında tescillenmiştir.
KAYAKSAN SARNIÇLARI
Kayan Köyü’ne yaklaşık 800 metre uzaklıkta bulunan kayalık alanda kireç taşından oluşan tepenin etrafında Genç Roma dönemine ait M.Ö. 500 - M.S. 500 yıların yapılan kaya mezarların ön kısmında kireç taşı oyularak yapılan su sarnıcı bulunmaktadır. Kuzeybatı - güneydoğu doğrultusunda uzanan bir yamaç üzerine, ana kayaya oyulmuş biçimde yapılan su sarnıçları genel olarak fazla derin tutulmamıştır. Sarnıçların ağızları yuvarlak formlu ve geniş yapılmıştır. 17 Eylül 2014 yılında tescil edilen Kayaksan Sarnıçları, Kültürel yapılar grubunda 1. derecededir.
BADEMLİ KÖYÜ SARNIÇLARI
İlçeye 17 kilometre, Bademli Köyü’ne ise 800 metre uzaklıktaki 42.250 m² alanda kireç taşından oluşan tepenin etrafında Genç Roma dönemine ait M.Ö. 500 - M.S. 500 yıların yapılan kaya mezarların ön kısmında kireç taşı oyularak yapılan üç tane su sarnıcı bulunmaktadır. Kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzanan bir yamaç üzerine, ana kayaya oyulmuş biçimde yapılan su sarnıçları genel olarak fazla derin tutulmamıştır. Sarnıçların ağızları yuvarlak formlu ve geniş yapılmıştır. Bademli’de bulunan bu sarnıçlar ise, tescilsiz yapılardır. Tescil edilerek korunması gerekli kültür varlıklarındandır.
KÖMÜRTAŞ KÖYÜ SU SARNIÇLARI
Ergani’ye 4 km uzaklıkta olan Kömürtaş Köyü'nde kireç taşına oyularak yapılan üç tane su sarnıcı bulunmaktadır. Kuzeybatı - güneydoğu doğrultusunda uzanan bir yamaç üzerine, ana kayaya oyulmuş biçimde yapılan su sarnıçları genel olarak fazla derin tutulmamıştır. Sarnıçların ağızları yuvarlak formlu ve geniş yapılmıştır. Bu sarnıçlar da tescilsiz kültür varlıklardır.
SALLICA TAHİA SARNIÇLARI
Sallıca Tahia sarnıçları ise, içi toprak ile doldurulduğu için yeterli veri alınamamıştır. Yine bu sarnıçların da Genç Roma döneminden kaldığı düşünülmektedir.
ERGANİ’DE KORUNMAYI BEKLEYEN TARİH
Ergani’de bulunan bu tarihi sarnıçların tescilsiz olanların tescil edilerek korunması ve tüm sarnıçların bilimsel kazı ve temizlik çalışması yapılması gerekmektedir. Ayrıca bu tarihi yapılar, herhangi bir koruma önlemi alınmadığı için kaçak kazı ile definecilerin de tahribatına uğramıştır. Öte yandan bu sarnıçlardan bir kısmı Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na aittir.
SARNIÇ NEDİR NE İŞE YARAR?
Hem açık hem de kapalı tipte yapılmış olan sarnıçlar, biriken yağmur sularının temiz bir şekilde depolanmasının ardından kullanılmasını sağlıyordu. Sarnıçlar tuzlu sudan ziyade, tatlı su depolamak amacıyla kullanılıyordu.
