Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği (DKVD) iki yılı aşkın süredir yürüttüğü Diyarbakır’ın Belgesel Kültürel Mirası: Süryani ve Keldani El Yazmalarının Korunması isimli projesini geçtiğimiz kasım ayında tamamladı.
2022 yılında başlayan proje, DKVD öncülüğünde Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi Vakfı ve Mar Petyum Keldani Kilisesi Vakfı ortaklığı ile yürütüldü.
Projede Diyarbakır’ın iki önemli kilisesi olan Meryem Ana Süryani Kadim ve Mar Petyun Keldani Kilisesi kütüphanelerindeki birkaç yüzyıllık elyazma ve matbu eserlerin korunması ve tanınırlığını artırmaya yönelik çalışmalar yapıldı.
Koruma çalışması üç aşamadan oluşuyordu. İlk aşamada tüm eserlerin Süryanice ve Arapça bilen uzmanlar tarafından künyeleri çıkarıldı. İkinci aşamada eserlerin kilise müştemilatı içinde kurulan laboratuvarda basit konservasyonları yapıldı. Üçüncü aşamada ise tüm eserler dijitalleştirildi ve tasniflenip kataloglanarak DKVD Diyarbakır Kent Arşivine kaydedildi.
Ayrıca eserlerin fiziksel olarak korunabilmesi için her iki kilise kütüphanesinin nadir eserleri koruyacak biçimde yeniden düzenlendi. Bu kapsamda kilise kütüphanelerine özel kompakt dolaplar ve iklimlendirme cihazları alındı. Tüm eserler koruma işlemlerinden sonra özel koruyucu kağıt ve kutulara konularak kütüphanelere yerleştirildi.
Projedeki tüm bu koruma çalışmalarının son ayağı koruma sürecinin sürdürülebilirliğini sağlamaktı. Bu sürdürülebilirliğin sağlanmasında daha çok Süryani ve Keldani cemaatinden gençlerin yer alması hedeflendi. 10 kişiden oluşan bir gönüllü ekibe konservasyon uzmanları tarafından bir eğitim verildi. Eğitimden sonra Keldani Kilisesi Kütüphanesindeki matbu eserlerin basit temizliği eğitim almış gönüllüler tarafından gerçekleştirildi.
Çalışmanın finalinde ise her iki kütüphanenin akademik dünyada tanınırlığını artırmak üzere ‘’Diyarbakır’ın Belgesel Kültürel Mirası’’ isimli bir katalog-kitap hazırlandı.
Diyarbakır’ın Belgesel Kültürel Mirası: Süryani ve Keldani El Yazmalarının Korunması Projesi Gerda Henkel Vakfı tarafından desteklendi.
