Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği’nden yapılan paylaşım şöyle: “Diyarbakır’ın sinema ile ilk buluşmasının 1920’li yılların başlarında olduğunu biliyor muydunuz?



Diyarbakır’ın sinemayla tanışması ise Deva Hamamının karşısındaki sokakta bulunan Protestan Kilisesinde gerçekleşir. Bu filmler Avrupa Kiliseler Birliği’nin propaganda amaçlı kent tanıtımlarını içeren sessiz filmlerdir. 1925 yılında Şeyh Sait ve arkadaşlarının yargılanması için Protestan Kilisesinde Şark İstiklal Mahkemesi kurulunca sinema gösterimleri Eski Yoğurt Pazarındaki Süryani Katolik Kilisesine taşınır. 1936’ya kadar film gösterimleri bu mekânda devam eder.



1940’ların başında ise taşradaki halka kültür ve eğitim hizmeti sağlama politikasıyla halkevleri sinema gösterimleri yapmaya başlar. Diyarbakır'daki ilk şehir sineması Halkevi’nin hemen giriş katında kurulur. Artan izleyici sayısı o günün şartlarında ücretsiz hizmet sunan Diyarbakır Halkevi’nde işletmeye dönük sorunlara neden olur. Çözüm sinemanın Dilan kardeşlere devredilmesiyle çözülür.



Halkevindeki ilk işletmeden sonra Dilan kardeşler Şafak Sineması adıyla kente ikinci bir sinema salonu daha açar. Ömrü uzun olmayan bu sinema iki yıl içerisinde kapanır. 1943’te açılan Esin ve Atlas Sinemalarının ömrü de Şafak Sineması gibi olur. Sebep, İkinci Dünya Savaşı nedeniyle yaşanan ekonomik krizdir.

1950’lerde Demokrat Partinin iktidara gelmesiyle değişen atmosfer kentte yeni girişimlerin oluşmasını destekler. Nilgün, Dilan, Dicle, Ar, Site, Emek, Yıldız, Elmas, Raman, Melek, Saray, Dicle, Yenişehir, Şekerciler isimleriyle arka arkaya sinema salonları açılır.

1970’li yıllarda ise televizyonun yaygınlaşmasıyla birlikte salonların izleyici sayısı azalmaya başlar. 1950’lerde ard arda açılan salonlar kapanır. 1990’lara kadar süren bu düşüş 2000’lerde sinemaların tekelleşmesi ve AVM’lere taşınmasıyla birlikte tamamen yok olur.”

Editör: Mücadele Gazetesi