Senarist, yönetmen ve yazar kimliğiyle tanınmasının yanı sıra Türkiye siyasetinin en önemli ve dikkat çeken isimlerinden biri olan DEM Parti İstanbul Milletvekili ve TBMM Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder, renkli kişiliğiyle siyasete farklı bir soluk getirdi. Önder, siyasi kariyerinde olduğu kadar sanatsal üretimlerinde de toplumsal sorunlara ışık tutmayı sürdürdü ve bu çok yönlülüğüyle kamuoyunda özel bir yer edindi. Peki, Sırrı Süreyya Önder kimdir, kaç yaşında ve nereli?
SIRRI SÜREYYA ÖNDER KİMDİR?
Sırrı Süreyya Önder, kendi anlatımına göre 1962 yılında kentteki az sayıdaki sosyalist ailelerden birinin çocuğu olarak dünyaya geldi.
Henüz 8 yaşındayken kaybettiği babası, Türkiye İşçi Partisi'nin (TİP) Adıyaman örgütünün kurucuları arasındaydı. Dayısı ise Said-i Nursi'nin öğrencilerinden biriydi.
Adıyaman'da, çevresindeki herkesin ana dilinin Kürtçe olduğu bir ortamda Türkmen bir ailenin ferdi olarak büyüyen Önder, bu durumun Türkçe ile ilişkisinde derin bir etki yarattığını ifade etmişti. Daha sonraki röportajlarında, bu deneyimin kendi "Kürt sorunu"na bakışını şekillendirdiğini dile getirecekti.
LİSEDE CEZAEVİNE GİRDİ
Anlattığına göre, orta öğretim yıllarında, babasından kalan bazı edebiyat kitaplarını bulup okumaya başlamasıyla sosyalist fikirlere yöneldi.
Gençliğinde devrimci, sosyalist gruplar içinde yer aldı. 1978 yılında Adıyaman Lisesi'nde öğrenciyken Maraş Katliamı'nı protesto için düzenlenen gösteriye katıldığı için tutuklandı. Bu ilk tutuklanması olacaktı. Liseyi bitirdikten sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni kazanıp başkentin yolunu tuttu. 12 Eylül darbesi olduğunda, 18 yaşındaydı.
19 yaşında siyasi çalışmalarından dolayı gözaltına alındı ve Mamak Cezaevi'ne gönderildi. 7 yıl hapis yattı.
KAMYON ŞÖFÖRLÜĞÜ YAPTI
Cezaevinden sonra değişmiş bir Türkiye'de dışarı çıktı. İstanbul'a giderek kamyon şoförlüğü dahil çeşitli işlerde çalıştı. Bir dönem yurtdışında da çalıştı. 8 yaşında babasını kaybettikten sonra kentin tek fotoğrafçısında çırak olarak çalışmaya başlaması, fotoğrafçılık ve dolaylı olarak sinemaya adım atmasını sağlamıştı. Sinemaya, okumaya, yazmaya ilgisi hep büyüktü. Cezaevi sonrasındaki döneminde de bir yandan farklı işlerde çalışırken bir yandan ise sinema ve yazarlığa ilgisini sürdürdü. Bu dönemde edebi metinler kaleme aldı. Barış Pirhasan'ın senaryo kursuna katıldıktan sonra senaryo yazarlığına yoğunlaştı. 2006'da "Beynelmilel" filminin senaryosunu yazdı ve ortak yönetmenlerinden oldu. Önder'in hayatından da esintiler taşıyan ve kendisinin de küçük bir rolde oynadığı film, farklı festivallerde beğeni kazandı. Bunu 2008'deki "O… Çocukları" filminin senaryosu izledi. "Sis ve Gece", "Ada: Zombilerin Düğünü", "Ejder Kapanı", "Mar" ve "Yer altı" filmlerinde de oyuncu olarak yer aldı.
KOBANİ DAVASI'NDA, ÖNDER İÇİN BERAAT KARARI VERİLDİ
7 Mart 2021'de Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ile örgütsel birlik içinde olduğu gerekçesiyle Önder ve 686 diğer HDP'liye 5 yıl siyasetten men ve HDP'nin kapatılması için Anayasa Mahkemesi'ne dava açtı. 16 Mayıs 2024'te görülen Kobani Davası'nda, Önder için beraat kararı verildi.
Cezaevinden sonra yönetmenlik, senaristlik, oyunculuk, müzik yapımcılığı ve gazetecilik yapmıştır. Birçok filmde farklı görevler üstlenmiştir.
Filmleri ve Görevleri:
Beynelmilel (2006) – Yönetmen, Senarist, Müzik, Oyuncu
Sis ve Gece (2006) – Oyuncu
Mutluluk (2007) – Uyarlama
O... Çocukları (2008) – Senarist
Ada: Zombilerin Düğünü (2009) – Oyuncu
Ejder Kapanı (2009) – Oyuncu
Mar (2010) – Oyuncu
F Tipi Film (2012) – Yönetmen, Senarist
Feraahfeza (2012) – Oyuncu
Düğün Dernek (2013) – Oyuncu
İtirazım Var (2014) – Senarist, Oyuncu
İçimdeki Ses (2015)
14 Tirmeh (2017) – Oyuncu
Manyak (2018) – Oyuncu
Kitapları:
Beynelmilel (2009)
