Mustafa Kemal Atatürk'ün meşhur sözü olan, “Diyarbakırlı, Vanlı, Erzurumlu, Trabzonlu, İstanbullu, Trakyalı ve Makedonyalı hep bir ırkın evlatları hep aynı cevherin damarlarıdır.” ifadesine örnek olan bir kahramanlık hikayesine sahip Diyarbakırlı Kürt Reşo. Ülkesini seven her genç gibi tam 4 yıl boyunca aralıksız süren mühim bir savaş gerçekleştirmiştir. O savaş ki birçok vatan evladının kanını toprağa karıştırmıştır. Amma velakin küllerinden yeni bir devlet, güçlü bir millet çıkarmıştır.
Keza Milli Savunma Bakanlığı’nın verilerine göre Cumhuriyet’in kuruluşunda, 1919-1922 yılları arasında yer almış ve Kurtuluş Savaşı’nda bulunmuş askerlerden 14 bin 591’i şehit olurken, aralarından 46’sının ise Diyarbakırlı olduğu öğrenildi. Şehit olan Diyarbakırlı askerlerden 9’unun subay olduğu görülürken, içlerinden henüz 20 yirmi yaşında olan gençlerin bile öldüğü anlaşıldı.
KÜRT REŞO ÖLENE KADAR HER 9 EYLÜL’DE İZMİR MARŞI’NI OKUDU
İzmir’in kurtuluşu sırasında Hükümet Konağı’ndan Yunan bayrağını alıp Türk bayrağını diken ve Aslen Erzurumlu olup, Diyarbakır’da doğup büyüyen Kürt Reşo’nun ölene kadar her 9 Eylül’de İzmir Marşı’nı okuduğu ise bilinen bir örnektir. İzmir’in düşman işgalinden kurtulduğu 9 Eylül 1922’de Hükümet Konağı’na Türk bayrağını çekenlerden birinin de Çavuş Mehmet Raşit Nazlı, namı diğer Kürt Reşo olduğu kamuoyunca bilinmektedir. 8,5 yıl askerlik yapan Kürt Reşo, Taaruz sonrası İzmir’e ilk ulaşanlardan Mehmet Raşit 1315 (1899) yılında Kara Alilerden Kamber ve Kutte’nin oğlu olarak Diyarbakır, Ergani, Memelan köyünde dünyaya gelmiştir.
15 YAŞINDA ASKERE ALINMIŞTIR
Abisi Şehmuz’un Balkan Harbi’nde şehit düştüğünü öğrenen Reşo, ardından ise 15 yaşında askere alınmıştır. Doğu cephesinden başlayarak sırasıyla Sakarya Meydan Muharebesi ve son olarak Kütahya Dumlupınar, Afyon Muharebelerine katılarak Fahrettin Altay Paşa’ya bağlı birliklerle beraber 9 Eylül sabahı İzmir’e ilk girenlerden olmuştur. Arkadaşlarıyla birlikte İzmir’in her yerini Türk bayraklarıyla donatıp, tıpkı Nazım Hikmet’in Kuva-yı Milliye destanında sözünü ettiği gibi, Diyarbakırlı Kürt Raşit Çavuş da emperyalizme karşı Anadolu’dan atılan ilk tokatta önemli bir rol oynadı. Kürt Reşo, ölünceye kadar memleketi Diyarbakır’ın Memelan Köyü’nde 9 Eylül sabahları köylüleri meydana toplayarak onlarla birlikte İzmir Marşı’nı söyledi. Bu ülkenin harcı bu örnekte de çok açık bir şekilde görüldüğü gibi etnik kökenine bakılmaksızın Anadolu insanının Mustafa Kemal Paşa önderliğinde büyük bir özveri ile ve vatanseverlik duygularıyla katılmıştır.
KÜRT REŞO'NUN İSTİKLAL MADALYASI'NI, ÖLÜMÜNDEN 40 YIL SONRA OĞLU ALMIŞTIR
Savaştan sonra köyüne dönen Kürt Reşo, yaşamını Diyarbakır’ın Memela köyünde sürdürmüştür. İstiklal madalyası ile ödüllendirilen Mehmet Raşit Nazlı'nın madalyası, bir isim karışıklığı nedeniyle geri alınmış ve Gazi 1972 yılında hayatını kaybetmiştir. Ancak Ergani'de 7. İstiklal Madalyası sahibi, yeniden Özbilek köyünden Kürt Reşo lakaplı Süvari Çavuş Mehmet Reşat Nazlı olmuştur. 1972 yılında vefat eden Kürt Reşo'nun İstiklal Madalyası'nı, ölümünden 40 yıl sonra oğlu Zülküf Nazlı almıştır. Ergani Askeri Garnizon'unda düzenlenen törenle madalyasını Garnizon Komutanı Yarbay Yurdakul Kazım Türkmen'den almış olan 67 yaşındaki Zülküf Nazlı, o tarihlerde 32 yıldan bu yana süregelen kardeş kavgasının son bulmasını dilediğini söylemişti.
“BÖYLECE TÜRK İLE KÜRT MÜDAFAAYA KARARLI OLDUKÇA, BAĞIMSIZLIĞIMIZ KURTULACAKTIR”
Mustafa Kemal Atatürk bir ifadesinde: “Böylece Türk ile Kürt, bu iki öz kardeş, dindaş ele ele vererek mukaddes birliğini müdafaaya kararlı oldukça, Cenab-ı Allah’ın yardımıyla şüphesiz vatanımız, bağımsızlığımız kurtulacaktır... Sizler gibi din ve namus sahibi büyükler oldukça, Türk ve Kürd’ün yekdiğerinden ayrılmaz iki öz kardeş olarak yaşamakta devam eyleyeceği ve hilafet makamı etrafında sarsılmaz bir vücut halinde dahil ve hariç düşmanlarımıza karşı demirden bir kale halinde kalacağı şüphesizdir. Cenab-ı Hak mesainizi makbul eylesin…” demiştir.
KAYNAKÇA:
Hayati Özcan, Tuğçe Yerdelen (24 Eylül 2012). "Ölene kadar 9 Eylül'de İzmir Marşı'nı okudu" (PDF). Aydınlık Gazetesi, Haberin gazetede yayınlanış tarihi: 24 Eylül 2012 (Pazartesi) https://web.archive.org/web/20230830102307/https://egazete.aydinlik.com.tr/sites/default/files/dergi-arsivi/2012/09/24_09_2012.pdf / https://web.archive.org/web20230830103402/https://www.takvim.com.tr/Guncel/2011/12/08/kurt-resoya-madalya, Haberin giriş tarihi: 08 Aralık 2011, 00:00
https://www.msb.gov.tr/SehitBilgiKapisi/SehitListesi
Haber: Devrim AKTÜRK
