Bulunduğu stratejik konumundan dolayı Mezopotamya ile Anadolu ve Kafkasya arasında bir köprü görevi gören Diyarbakır’da ve ilçelerinde yer alan medeniyetler birçok köprü inşa etmiştir. Diyarbakır il sınırları içerisinde bulunan köprülerin bir kısmı yok edilmiş, bir kısmı ise günümüze ulaşmıştır. Bu köprülerden ulaşanların bir kısmı ise, zamanla insan eliyle tahrip edilerek kaderine terk edilmiştir. Bu tarihi köprülerden biri de Diyarbakır'ın Ergani ilçesine bağlı Değirmen Köyü’nde bulunan ve yapım tarihi 1318 olarak bilinen Bizatihi Kalemdan Köprüsü’dür.
3 KEMERLİ TARİHİ KÖPRÜ
Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde olan, Diyarbakır’ın tarihi ve kültürel zenginlikleri arasında öne çıkan tescilli Bizatihi Kalemdan Köprüsü, ilçede bulunduğu için birçok kişi tarafından bilinmiyor. Köprünün yanında yer alan tabelada 1318 tarihi yer almaktadır. Köprü 3 gözlü, kemerli düz yollu kemerler sınıfına girmektedir. Kesme taştan yapılmıştır. Köprünün orta gözünde iki adet üçgen piramidal külahlı selyaran bulunur. Sivri kemerli olarak inşa edilmiş kemer komple taş malzemelidir. Yapım kitabesi bulunmamaktadır. 3 kemer gözlü, sivri kemerli, düz yollu köprüler sınıfına girmektedir. Kemer, iki kıyıdaki zemine oturtulmuştur. Köprü tabliyesi asfalt ile kaplanmış ve trafiğe açık bir Köprünün üzerinde bulunduğu çay aktiftir.
KÖPRÜ KORUNMASI GEREKEN KÜLTÜR VARLIKLARI ARASINDA
Diyarbakır Sanayi ve Ticaret Odası (DTSO) ve TMMOB İl Koordinasyon Kurulu işbirliğinde Diyarbakır İli Tescilli ve Tescile Değer Tarihi Yapılar Araştırma Raporu yayınlandı. Diyarbakır’da 1,5 yıllık araştırma kapsamında 13 ilçede 536 taşınmaz tarihi varlığın tespiti ve bilgi güncelleme çalışması yapıldı. Raporda yer alan yapılardan biri de tarihi Bizatihi Kalemdan Köprüsü’dür. Tarihi köprüde renk değişimi ve yoğun kararma görülmektedir. Köprü, kemer iç kısmında yoğun çiçeklenme gözlemlenmiştir. Kemer kesme taşında kılcal çatlamalar mevcuttur. Tempan duvarı üzerinde yüzey kirlenmeleri ve kararmalar mevcuttur Köprü korkuluklarında yapısal çatlamalar ve yüzey kayıpları saptanmıştır. Rapora göre, tarihi köprü basit onarılmalar isteyen ve korunması gereken kültürel varlıklar arasında yer almıştır.
