Mezopotamya'nın kalbi, uygarlığın ise başkenti konumunda olan ve 12 bin 500 yıllık tarihiyle bütünleşik bir serüveni içerisinde barındıran Diyarbakır, birçok dönemde farklı isimlerle anılmıştır. Özellikle Cumhuriyet sonrası adını, "Diyarbakır" olarak değiştiren kent, 33 medeniyete de öncülük etmiştir.
İLK İSİM AMİDİ VEYA AMEDİ
Diyarbakır’ın ilk yerleşiminden günümüze kadar bölgeyi egemenliği altına alan bütün krallıklar şehri farklı adlarla anmıştır. Diyarbakır’ın ilk olarak Asur hükümdarı Adad Nirari I (MÖ.1316-1281) ye ait bir kılıç kabzasında 'Amidi' veya 'Amedi' olarak geçmektedir.
AMİD VEYA AMİDA DİYE DE ADLANDIRILDI
Bu adın kente ilk yerleşen Hurilerden (Subartu) kalma olduğu kabul edilmektedir. Roma kaynaklarında da şehrin adı 'Amid' ve 'Amida' diye geçmektedir. Bölgenin yerli halklarından olan Süryaniler ise şehri 'Amid', 'Omid’, 'Emit' ve Amida diye anmaktadırlar. İslami dönemde şehir için kullanılan 'Kara Amid', 'Kara Hamid' ve 'Diyar-ı Bekir' isimleri de bilinmektedir.
Son yüzyılında ise Diyarbekir ve Diyarbakır şeklinde isim almıştır.
