Kurtuluş Savaşı, Atatürk ve Diyarbakır: 2
Sayın Okurlarım,
Önceki yazımızda Atatürk’ün gayretleriyle çalışmalarını yürüttüğü Kurtuluş Savaşı’na dair fikir ve beyanlarını sunarken, Diyarbakır’ın da bu konudaki hususlarını dile getirdik. Bundan sonraki zamanlarda Sivas Kongresi’nin yapılmasını istemeyen Damat Ferit Paşa Hükümeti ve Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti tarafından çıkan anlaşmazlıklar sonucunda Atatürk, Damat Ferit Paşa’yı hainlerle işbirliği yapan biri olarak değerlendirdi ve kendilerine direktif verilmeden ilişkileri kesme yoluna gitti. Bunun sonucunda Mustafa Kemal Atatürk, içinde Diyarbakır’ın da bulunduğu bazı kolorduluklara bir duyuru gönderdi:
‘‘ 20. Kolordu Komutanlığına,
5. Kolordu Komutanlığına,
13. Kolordu Komutanlığına,
3. Kolordu Komutanlığına,
Kongrenin padişahlık yüce katına olan maruzatına İstanbul’da Telgraf Başmüdürlüğünce, engel olunmuştur. Bir saatlik bir sürede Saray’a yol verilmezse bütün Anadolu’nun İstanbul’la haberleşmesinin kestirileceği cevap olarak adı geçen müdürlüğe bildirilmiştir. Kongrenin bu meşru isteğine olumlu cevap alınmadığı takdirde, tebliğ anından başlayarak Ankara, Kastamonu, Diyarbakır telgraf merkezleriyle Sinop’taki telgraf haberleşmelerinin durdurulması, yani kongre ile ilgili haber ve bildiriler dışında hiçbir telgrafın İstanbul’da geçirilmemesi ve İstanbul’dan da kabul edilmemesi; Batı Anadolu ile haberleşmemize engel olmayacaksa Geyve Boğazı yönündeki hattın da tutulması veya geçici olarak kesilmesi ve yapılan işlerin sonuçlarının bildirilmesi rica olunur, Bu talimatın yerine getirilmesine engel olacak telgraf memurları, bulundukları yerlerde derhal Divan-ı Harb’e verilerek haklarında derhal en ağır ceza uygulanacaktır. İşbu tebligat gereğinin yerine getirilmesi 20’inci, 15’inci, 13’üncü ve 3’üncü Kolordu Komutanlarından rica edilmiştir. Alındığının bildirilmesi, Sivas’ta Genel Kongre Hey’eti, bu telgrafla verilen talimat daha sonraki telgraflarla da tamamlanmıştır.
11-12 Eylül gecesi yapılmış olan genel tebliğe ek olarak şu rica da bulunuldu.
Bu gece sonuç elde edilinceye kadar bütün komutanlarla sivil idare âmirlerinin ve ilgi hey’etlerin telgrafhaneden ayrılmamaları rica olunur.
Genel Kongre Hey’eti”
Telgrafhanelere de şu uyarıda bulunuldu:
“Ektir: Bu tebligat gereğinin yerine getirildiği haberi Kongre Hey’eti’nce öğrenildikten sonra, yine aramızda haberleşmeye devam edileceğinden telgrafhanelerde adam bulundurulması rica olunur.
Kongre Hey’eti’’
