Mevsim Meyvelerinden Mandalina ülkemizde 1900’lü yılların başlarında Batum üzerinden Rize’de ekilmeye başlamıştır.
Mandalina bol humuslu, killi ve kumlu topraklarda daha iyi yetiştiğinden ülkemizde Antalya, Adana, Mersin, Hatay’da çokça üretilmektedir.
Mandalina Eylül ve Ekim aylarında hasada başlanır ve Şubat ayına kadar pazarlarda yerini alır.
100 gram ortalama orta boy büyüklükte bir mandalina 53 kcal enerji, 13,3 gram karbonhidrat, 0,8 gram protein, 0,3 gram yağ, 1,8 gram lif, 166 mg potasyum, 27 mg C Vitamini, A ve B vitaminleri, kalsiyum ve önemli antioksidanlar içerir. Mandalina en iyi C vitamini içeren meyvelerdendir. Yetişkinler için günlük 80 mg C vitamini ihtiyacı vardır.
Orta büyüklükteki mandalina tüketimi C vitamini ihtiyacımızın 3’te 1’ini karşılamaktadır. Posa içeriği yüksektir. Bu nedenle hem bağışıklığı güçlendirdiği gibi hem de bağırsaklara ve kabızlığa iyi gelir. Mandalinanın üzerinde bulunan beyaz liflerin sağlığa çok faydası olduğu için temizlenmemesi gerekmektedir. Selülozik yapıda olan bu lifler sindirim sistemini aktifleştirir ve sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlar. Aynı zamanda kolesterolün ve yüksek tansiyonun düşmesine ve kanın temizlenmesine yardımcı olur.
Tokluk sağlayarak kilo kontrolüne destek olan mandalina bu özelliği ile kış aylarında zayıflama diyetleri için de sürekli tercih edilen meyvelerden biridir. Mandalina içeriğinde yoğun miktarda bulunan beta-karoten sayesinde hem yüksek bir antioksidan kaynağıdır hem de turuncu rengini alır. Beta karoten doğal olarak oluşan bir bitki pigmenti ve bir provitamindir. Vücutta A vitaminine dönüştürülmektedir. Antioksidanlar, serbest radikal birikiminin neden olduğu oksidatif stresin zararlı etkilerini etkisizleştirir ve vücudu korur. Serbest radikaller; kalp hastalığı, artrit ve kanser gibi kronik hastalıkların gelişiminde rol oynamaktadır.
Mandalinada kalp hastalığı için risk faktörlerini azaltmaya yardımcı olabilecek antioksidanlar bulunmaktadır. C vitamini, tangeretin ve nobiletin gibi antioksidanlar kalp sağlığına fayda sağlayabilir. Mandalinadaki antioksidanlar kanser önleyici özelliklere sahiptir.
C vitamini, tümörlerin büyümesini ve yayılmasını önleyebilir, ameliyattan sonra yara iyileşmesini teşvik edebilir ve toksisitesini azaltırken kemoterapinin etkinliğini artırabilir. Narenciye meyvelerindeki flavonoidler, mide kanseri, meme kanseri, kolon kanseri ve akciğer kanserleri dahil olmak üzere bazı kanserlerin riskinin azalmasıyla ilişkilendirilmiştir. Yapılan çalışmalar, C vitamininin kan basıncını ve kanın pıhtılaşmasını azalttığı, kan damarı fonksiyonunu iyileştirerek ve kandaki trigliserit ve LDL (kötü) kolesterol seviyelerini düşürerek kalp hastalığı için risk faktörlerini azaltabileceğini göstermektedir.
C vitamini alımı cildin kuruluğunu azaltmaya yardımcı olur ve cildine nem sağlar. Askorbik asit(C Vitamini) ciltteki suyu tutar, kuru ve yağlı olmasını engeller. C vitamini, protein kolajenini oluşturmaya yardımcı olması yukarıda bahsedilen demir emilimini artırmasıyla birlikte sağlıklı bir cilt ve güçlü saçlar için fayda sağlar. C vitamini, diş eti iltihaplarını iyileştirmesi başta olmak diş etini ve diş minesini koruyarak güçlendiren vitaminlerden biridir.
C vitamini suda çözünür olduğundan, böbreklerin vücuttan daha fazla sodyum ve su atmasına neden olan bir idrar söktürücü görevi görür. Bu durum da kan damarı duvarlarını gevşeterek kan basıncı seviyelerinin düşmesine yardımcı olur. Mandalina Potasyumdan zengindir. Kalp hastaları için önemli bir meyvedir. Potasyum kemik erimesinin ve yüksek kan basıncının ortaya çıkmasının önlenmesine destek oluyor. Sinefrin üreterek kolesterolün yükselmesini engelliyor ve bu sayede damar tıkanıklığına karşı koruma sağlıyor.
Mandalina seçerken çürük, ezik olmamasına dikkat edilmeli. Mandalina su ve şeker içeriği yüksek olduğu için çabuk bozulabilir. Canlı ve parlak görünmesi için mum gibi kimyasallar sürebilirler bunlar satın alınmamalı. Çürümeye karşı önlem olarak kağıda sarılan mandalinalarda var olan çürükleri fark etmek daha zor olacağından bu tür mandalinalarda daha dikkatli olunması gerekiyor. Zarar görmemiş mandalinalar buzdolabı sebzelik kısmında 1-2 hafta saklanabilir.
Zarar görmüş olanlar ayıklanmalı. Mandalinalar daha uzun süre saklamak için derin dondurucuda dondurma işlemi yapılabilir. Mandalinalar kabuklarından arındırılır ve taneleri de birbirine değmeyecek şekilde dilimleri poşetlenir. Dondurucuda 2-3 ay saklanabilir. Mandalina şeker oranı yüksek meyveler arasında yer almaktadır.
Özellikle şeker hastalarının dikkatli tüketmesi gereklidir. Asit içeren bir meyve olduğu için yine fazla tüketildiğinde özellikle gastrit gibi mide rahatsızlığı olan bireylerde mideyi rahatsız edebilmektedir. Alerjik bünyeye sahip kişilerde ve küçük çocuklarda kızarıklık gibi alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Potasyum içeriği yüksek olan mandalina kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda dikkatli olmalı diyetisyen ve doktor tavsiyesi almalıdırlar.
