Kurtuluş Savaşı, Atatürk ve Diyarbakır: 10
Sayın Okurlarım,
Önceki yazımızda da aktardığımız üzere Mustafa Kemal aynı gün içerisinde bir konuya açıklık getirmişti. Bu kapsamda Mustafa Kemal Atatürk diğer çalışmalarına ağırlık olarak TBMM’nin Ankara’da toplanması ile ilgili çalışmalar yapıyordu. Bundan ötürü 19 Mart 1920’de aralarında Diyarbakır Temsilcilerinin de olduğu bir bildiriyi yayınlar:
‘‘ Valiliklere, Bağımsız Sancaklara ve Kolordu Komutanlıklarına,
İtilaf Devletleri tarafından devlet merkezinin bile resmen işgali, devletin yasama, yargı ve yürütmeden ibaret olan millî güçlerini işlemez duruma sokmuş ve bu durum karşısında görev yapmaya imkân bulamadığını hükümete resmen bildirerek, Meclis-i Meb’usan dağılmıştır. Şu halde, devlet merkezinin korunmasını, milletin bağımsızlığını ve devletin kurtarılmasını sağlayacak tedbirleri düşünmek ve uygulamak üzere, millet tarafından olağanüstü yetkiler taşıyan bir meclisin, Ankara’da toplantıya çağrılması ve dağılmış olan milletvekillerinden Ankara’ya gelebileceklerin de bu meclise katılmaları zarurî görülmüştür. Bu bakımdan aşağıda verilen talimat gereğince seçimlerin yapılması, yüksek ve derin vatanseverlik anlayışından beklenir:
1 - Memleket işlerini idare etmek ve denetlemek üzere, Ankara’da olağanüstü yetkilere sahip bir meclis toplanacaktır.
2 – Bu meclise üye olarak seçilecek kimseler, milletvekilleri ile ilgili yasal hükümlerine bağlıdırlar.
3 – Seçimlerde sancaklar esas alınacaktır.
4– Her sancaktan beş üye seçilecektir.
5 – Seçim her sancakta, o sancağın kendi ilçelerinden çağıracağı ikinci seçmenlerle, sancak merkezinden seçilecek ikinci seçmenlerden, sancak idare ve belediye meclisleriyle Müdafaa-i Hukuk yönetim kurullarından; illerde, il merkez kurullarıyla, il yönetim kurullarından, il merkezindeki belediye meclisinden il merkezi ile merkez ilçesi ve merkeze bağlı ilçelerin ikincisi seçmenlerinden oluşturulmuş bir kurul tarafından aynı günde ve aynı oturumda yapılır.
6 – Bu meclis üyeliğine, her parti, zümre ve dernek tarafından aday gösterilmesi mümkün olduğu gibi her ferdin de bu kutsal mücadeleye fiilen katılması için bağımsız olarak adaylığını istediği yerden koyma hakkı vardır.
7 – Seçimlerde her bölgenin en büyük sivil yöneticisi başkanlık edecek ve seçim güvenliğinden sorumlu olacaktır.
8 – Seçim, gizli oyla ve salt çoğunluk esasına göre yapılacak; oylar, kurulun kendi içinden seçeceği iki kişi tarafından ve kurul önünde sayılacaktır.
9 – Seçim sonunda bütün kurul üyelerinin imzalayacakları veya kendi mühürleri ile mühürleyecekleri üç nüsha tutanak düzenlenecek; bir tanesi yerinde alıkonularak, öteki iki nüshadan biri seçilen şahsa verilecek, diğeri meclise gönderilecektir.
10 – üyelerin alacakları ödenek daha sonra Meclis’çe kararlaştırılacaktır. Ancak, geliş yolukları seçim kurallarının zarurî masraflar olarak uygun görecekleri miktar üzerinden mahallîidarelerce karşılanacaktır.
11 – Seçimler, en geç on beş gün içinde Ankara’da çoğunlukla toplanmayı sağlayacak şekilde tamamlanarak, üyeler hareket edecek ve sonuç üyelerin adlarıyla birlikte derhal bildirileceklerdir.
12 – Telgrafın alındığı saat bildirilecektir.
Dağıtım: Kolordu Komutanlarına, valiliklere be bağımsız sancaklara tebliğ, edilmiştir.
Hey’eti Temsilliye adına Mustafa Kemal’’
