Din-Mitoloji ilişkisinde Mitolojinin Din Üzerindeki Etkisi-19
Dicle Nehri Kutsal Sayılır
Nebi Harun’un türbesi, Eğil ilçesi ve Eğil Kalesi’nin
çok rahatlıkla izlendiği yüksek bir tepenin
üzerindedir. Eğil’e ulaşmadan sağa ayrılan bir
yolla buraya gidilir. Ağaçlarla kaplı bir tepedir.
Halk arasında Nebi Harun ile ilgili mitoslar vardır.
Bunlardan birisinde Eğil ilçesinin ismi kendisine
dayandırılmaktadır. Danyal Peygamber de, Eğil
ilçesi ile iliskilendirilmektedir.318 Danyal peygamberin
Dicle Nehri’nin sınırlarını belirlediği
anlatılır. Rivayete göre, Diyarbakırlılar için kutsal
sayılan Dicle Nehri’nin Basra Körfezi’ne kadar
olan güzergâhı Danyal Peygamber tarafından çizilmistir.
Diyarbakır merkezde her yıl baharın baslangıcında
(Hıdırellez-Hızırilyas) 5– 6 Mayıs tarihlerinde
dilek dilemek, dua etmek için Dicle kıyısına gidilmektedir.
Bu gelenek çok azalmakla beraber
hâlâ devam etmektedir. Bu inancın güçlü olduğu
kisiler, 5 Mayıs günü ikindi namazından sonra
dileklerini yazdıkları küçük kâğıtları bez bir
torbanın içine bırakıp bir tasa bağladıktan sonra
On Gözlü Köprü üzerinden, Cennet’ten çıkıp yine
Cennet’e aktığına inanılan Dicle Nehri’ne atmakta
ve dileklerinin bu şekilde gerçekleşeceğine inanmaktadır.
Bu inançta Hızır Dlyas ile Danyal Peygamber’in
etkisi beraber görülmektedir. Kur’an-ı
Kerim’de iki yerde kendisinden bahsedilen Zülkifl
Peygamberin -halk söyleyisiyle Zülküf- mezarının
da Eğil’de olduğuna inanılır. Ergani’de bulunan
ve adını kendisinden alan Zülküf Dağı’nda ise
makamı olduğu söylenir. Zülkifl Peygamber’in
bir süre kaldığına inanılan Zülküf Dağı’na, Makam
Dağı da denir. Halk arasında, Zülkifl Peygamberin
mezarının Zülküf Dağı’nda olduğuna inananlar
da bulunmaktadır. Zülkifl Peygamberle ilgili anlatılan
mitoslarda, asıl adının Beşir veya Beşer olduğu,
bir mitosta kefalet diğerinde vekâlet nedeniyle
bu ismi aldığı anlatılmaktadır.
