Yaşam ve Denek
Evrende sayısız canlı türü yaşamaktadır. Bu canlıların birbirleri ile etkileşimleri farklıdır. Yaşadıkları çevre koşulları ve yaşam tarzları canlıları birbirinden ayıran etkenler arasındadır.
Peki canlılardaki bu yaşam tarzlarını etkileyen etkenler nasıl bulunur?
Bu etkenler canlıları nasıl ve ne boyutta etkiler?
Canlılar arasındaki farklılıkları ve aynı canlı türünün, kendi yaşadığı çevre koşullarından kaynaklanan farklılıkları nasıl saptanır?
Bütün bunlar bilim insanları tarafından, deneylerde kullanılan denklerde yapılan araştırmalar sonucunda bulunur. Belli özellikleri taşıyan pek çok canlı, bilim insanları tarafından deneylerde denek olarak kullanılabilir. Deneyleri yaparken denek olarak kullanılan canlı türleri, deneysel değişkenlerin etkileri altındadır. Her canlının kendi taşıdığı özellikleri, bulunduğu alan, içinde yaşadığı yaşam koşulları ve bulunduğu çevre dikkate alınır.
Deneylemede, deneysel değişkenin etkileri altında bırakılan canlıların değişmeleri gözlenir.
Bu duruma biraz da farklı çerçeveden yani bilim insanlarının yapmış oldukları deneylerden uzak olarak bakalım. Günümüzün koşulları içesinde, insanlar her gün değişik değişik yaşam şartları ile karşı karşıya kaldığını görmekteyiz. Yaşanan her olay, aslında kişinin kendi çevresindeki deneme yanılma ile kazandığı tecrübesidir. Burada kişi kendi kendisinin üzerinde farkında olmadan deney yapmaktadır. Yaşanan olay, ya belli yaşam tarzlarının sonucudur, ya da yeni bir kuralın getirilebilmesi için ortaya konan yaşam tarzıdır. Örneğin; siyasilerin yapmış olduğu pek çok değişiklikler, insanlar üzerinde olumlu ya da olumsuz bir takım etkiler oluşturur. Yeni gelen yasalar, yeni gelen kurallar, ya da kişilerin hayatında oluşturulmaya çalışılan hareketler, kişilerin yaşamındaki ivmesini ya indirir ya da çıkartır. Bütün bunlar, ortaya toplumsal yaşamda meydana gelebilecek önemli sonuçları çıkartır.
Insanların ve hayvanların denek olarak kullanıldığı laboratuvar ortamındaki deneylerde ise, daha farklı sonuçlar ortaya çıkar. Canlılar üzerinde yapılan bilimsel deneylerde, canlıların sağlıklı ve mutlu olabilmesi için çeşitli yollar aranır. Canlılar arasındaki farklılıkları bulunmaya çalışılır. Buna benzer birçok çalışma ortaya konarak belli bir sonuç alınır.
Deneylerde kullanılan denekler sayesinde, canlıların özellikleri belirlenir ve canlı türlerine fayda getirilebilecek çalışmalar yapılır. Her deney, amacı doğrultusunda yapılan çalışmalar ile birlikte, ortaya farklı sonuçlar çıkar. Böylece yapılan deneyler neticesine ulaşmış olur.
