DİYARBAKIR EVLERİ
Harem ve selamlık olmak üzere iki bölüm olarak düzenlenen Diyarbakır evleri, dışarı kapalı bir özellikte yapılmıştır. Bazalt taşın hâkim olduğu evlerde süs öğesi olarak; mahalli tabirle ´ciz´ veya ´kehal´ adı verilen beyaz renkli bezemeler dikkati çekmektedir. Özellikle önemli şahsiyetlere ait çok sayıda ev bulunmaktadır. Diyarbakır evlerine en güzel örnek olarak Cemil Paşa Konağı, İskender Paşa Konağı, Cahit Sıtkı Tarancı Evi, Ziya Gökalp Evi, Dengbej Evi, Esma Ocak Evini verebiliriz.
DİYARBAKIR HANLARI
Önemli yollar üzerinde bulunması ve zengin bir ticaret şehri olmasından dolayı Diyarbakır’da han ve kervansaray gibi konaklama amaçlı yapılara çok sık rastlanmaktadır. Volkanik Karacadağ’dan çıkan bazalt taşlar ile yapıldığı için pek bozulmamış ve taşlar üzerindeki işlemeler, fazla zarar görmeden günümüze kadar gelebilmiştir. Diyarbakır’da yer alan hanların başında Deliller Hanı, Hasan Paşa Hanı, Sülüklü han, Çifte Han ve Yeni Han gelmektedir.
