Medyanın Tarihsel Serüveni (İzleyici Ölçümlenmesindeki Temel Kavramlar)
Geleneksel medyada bulunan radyo ve televizyon araçlarının reyting meselesi başta olmak üzere, bir çok konuyu baz alan meselelerde oransal bilgi ve birikime ulaşmak için önümüze rakamsal verileri sunmaktadır. Bu rakamsal veriler dahilinde hareket ettiğimizde önümüze bir takım bilgilere ve programlara ulaşmak için kavramlar sunulup, tartışma ortamının ve rekabet durumunun artması amaçlanır.
İşte, bu fikirler dahilinde izleyici ölçümleri yer alarak, başta özel sektör, akabinde ise kamu kurumları nezdinde oranlar sunularak reklam alışverişi gibi ticari ürünlerin ulaşımına ve izleyici rakamlarına ulaşılmaktadır. Reklam şirketleri, televizyon ve radyo kanallarının izleyicisini ya da dinleyicisini öğrenerek, firmalarında bulunan ve reklam vermeye hazır olan şirketlerle görüşerek kanallar ya da FM’ler sunar. Reklam vermeye hazır olan şirketler ise, öğrendikleri reyring rakamlarının sonuçlarına istinaden hem kitlesine, hem de vereceği reklam parasının ekonomisine göre bir kanal seçme kararı alır. Buradan geri dönüşlerin olacağı gerçek izleyicileri bulmayı amaç edinerek, ürünlerini kanal nezdinde reklam vasıtasıyla sunar.
Burada karşılıklı bir görüşme neticesinde elde edilecek gelir hem reklam verene, hem de reklam alana yarayacak. Neden mi? Çünkü reklam veren ürününü büyük izleyici ya da dinleyici kitlesinin olduğu kanala ürününü sunmuş olacak. Aynı zamanda reklam alan da hem kitlelere hitap eden bir ürünü pazarlamış olacak, hem de beraberinde bunu yaptı diye bir gelir elde etmiş olacak. Kısacası bu durumdan hem alan, hem de veren memnundur. Her halükarda reklam veren gerçek izleyiciye ulaşmak için ürününü pazarlamak istemektedir. Bunun için de ürününü çok daha büyük kitlelere sunmak için, beraberinde güçlü bir izleyici ya da dinleyici kitlesinin olacağı kanal(lar)a ulaşmak çabası içerisindedir.
Reyting meselesi önemli olduğu gibi, aynı zamanda mühim bir hadisedir de. Nitekim reklam almak için birbiriyle yarışan kanallar olduğu gibi, ürününü uygun fiyata pazarlayıp reklam olarak sunmak için de bir çok yerel, ulusal veyahut uluslararasılaşmış olan birbirinden mühim şirketler de ya da küçük esnaflar da bulunmaktadır. Tabi bunlarla beraber reyting’in bir de tarihsel serüveni ve geçmişi de önem arz etmektedir. Nitekim reyting meselesi tarihsel serüven ve gidişat içerisinde hem değişimler, hem de dönüşümler yaşamış bir meselenin tabiridir de. Geçmişten gelen tecrübesel birikimler neticesinde peoplemeter diyebileceğimiz bir 3 adetlik elektronik cihaz ortaya çıkmıştır. Bu cihazın kullanım biçiminden tutumuna değin bir nevi frekans dedektörü adını verebileceğimiz sistem dahilinde, aynı zamanda hemen hemen eskiye dayanan çakmak veya kibrit kutusu boyutu diyebileceğimiz biçimde monte edilmiş bir elektronik cihazdır.
Bu cihazın 3 adet olmasının nedenine ve sebebine gelecek olursak, akıllarda bir takım düşüncelerin de yeşermesi ve oluşması sağlanmış olacaktır. Bu frekans dedektörü kapsamında bir ailenin olduğunu varsayalım. Nitekim bu ailede bir baba, bir anne bir de çocuk(lar) bulunmaktadır. İşte, tam da burada 3 adet olarak tasarlanmış olan elektronik cihaz beraberinde 3’lü yapısal bir ürün durumunu da oluşturarak tuşlarla beraber kimin neyi, ne saatte izlediğini bir frekans dahilinde elektronik cihaza aktarmış olur. Bunu basitleştirerek sunacak ve siz değerli okurlarımıza sunacak olursak, pek tabii ki şunları söylememiz de mümkün olacaktır; Örnekler dahilinde hareket edecek olursak 1 nolu tuşun babaya ait olabileceğini belirtebiliriz. Peki, babanın bu tuşa basması ne anlama geliyor? Şu anlama gelir ki, baba tuşa bastığı sürede elektronik frekansal görünümler dahilinde belli bir saatte televizyon ekranına oturduğunu aktarmaktadır.
Bununla beraber anne de 2 nolu tuşa basarak, tuşa bastığı sürede elektronik frekansal görünümler dahilinde belli bir saatte televizyon ekranına oturduğunu aktarmaktadır. Yine çocuk(lar) 3 nolu tuşa basarak, tuşa bastığı sürede elektronik frekansal görünümler dahilinde belli bir saatte televizyon ekranına oturduğunu aktarmaktadır. İşte, ta bu fikir ve düşünce akımıyla ilerlemiş olan bu sistemsel bütünlük tasarımı, yine beraberinde günümüzde hangi kanalın kaç saatleri arasında, hangi gün ve tarihlerde neyi, hangi merciler ve mecralar çerçevesinde görüntülediğini de göstermektedir. Burada da reklam veren elde ettiği bulgular neticesinde hem bütçesine, hem de gücüne ve kanalın konumuna istinaden reklam vermeyi kabul eder. (Devam edecek)…
