Diyarbakır Coğrafyası-25
Diyarbakır Coğrafyası-25
Koyun varlığının yoğun olduğu ilçeler
Diyarbakır Merkez, Batman Merkez, Çınar ve
Ergani ilçeleri koyun varlığında başta gelen ilçelerdir.
Bu alanlar nispeten daha geniş düzlük
alanlara sahip olması yanında tahıl tarımının da
en fazla yapıldığı alanlardır. Koyun üretimi bu
nedenlerden dolayı buralarda yoğunlaşmıştır. Diyarbakır
merkez ilçede 321.000 (%82) koyun
varlığı görülürken, 32.197 (%18) kıl keçisi vardır.
Batman’da ise 170.400 (%90) koyun varlığına
karşılık 18.550 (%10) kıl keçisi vardır. Ergani’de
162.755 (%86) koyun karşılığına, 26.357 (%14)
kıl keçisi vardır. DiyArbAkır ve Dicle havzalarında alçak
plato alanları ve depresyon tabanında yer alan
tüm yerleşmelerde koyun dağılışının belirgin bir
üstünlüğü bulunurken, Güneydoğu Toroslara yaklaştıkça
yüksek alanlarda kıl keçisi önem kazanmaktadır.
Kulp’ta 64.700 kıl keçisine karşılık
50.000 koyun vardır. Lice’de 36.400 kıl keçisi,
23.350 koyun, Dicle’de 32.228 kıl keçisi 27.068
koyun vardır. Kıl keçisinin en fazla görüldüğü
alanlar ise Toros sisteminin yamaçlarında yer alan
Eruh (75.400), Kozluk (72.650), Şirvan (48.250)
ve Sason (33.500) ilçeleridir.
Bölgemiz koyun varlığı bakımından Türkiye
toplamının % 5,2’sine Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin
de %35,2’sini karşılar. Kıl keçisi yetiştiriciliğinde
Türkiye toplamının %8’ini, Güneydoğu
Anadolu Bölgesi’nin %38,2’sine karşılık gelir.
Özellikle 1990'lı yıllar ve sonlarına doğru bölgede
koyun ve keçi sayısında gerileme görülür. Bunun
temel nedenlerinden biri, güvenlik nedeniyle otlak
ve meraların yasaklanması gösterilebilir. Buna
rağmen, Baykan, Kozluk, Dicle, Ergani, Eğil, Çermik
ve Çınar gibi havzayı kapsayan ilçelerde,
diğer alanlara göre kıl keçisinin beslendiği görülmektedir.
1991-2000 yıllarını kapsayan dokuz
yıllık dönemde koyun üretimi yarı yarıya azalmıştır.
Bu dönemde Diyarbakır merkez ilçede koyun
sayısı 157.600’e gerilerken, kıl keçisi 14.470’e
gerilemiştir. Düşüşün en az görüldüğü yer Çınar’dır.
Çınar’da 144.000 koyun, 41.500 kıl keçisi vardır.
Hayvan miktarının azalmasının en belirgin görüldüğü
alanlar başta havzanın kuzey ve kuzeydoğusunda
yer alan dağlık sahalardaki ilçe merkezleridir.
Lice, Kulp, Hani, Dicle, Kozluk, Sason, Pervari,
Eruh gibi yerleşmelerde hayvancılık büyük ölçüda
gerilemiştir.
Gerek yaylacılık faaliyetlerinin güvenlik nedeniyle
yasaklanması gerekse de ekonomik anlamda
ülke genelinde yaşanan sorunlar üretici konumunda
ki köylüyü bu faaliyetleri terk etmesi ya da
azaltması gerektiği sonucuna ulaştırmıştır. 2000'li
yılların başından itibaren köye dönüşlerin sağlanması
ve hayvancılık sektörü ile uğraşan üreticilere
verilen teşvikler sonrasında koyun ve kıl keçisi
üretiminde artış gözlenmiştir.
