Diyarbakır Surları ve tarihçesi-22

Diyarbakır Surları ve tarihçesi-22

Diyarbakır Surları ve tarihçesi-22

Artuklu egemenliğine yansıyan kitabeler

1183 yılında Eyyubilerin baskılarına dayanamayan

Emir Bahaeddin, Selahattin Eyyübi’ye

kenti teslime mecbur olur. Selahattin Eyyübi’nin,

kent kütüphanesindeki kitapları almakla (Ebu’l

Ferec, 1987, 431) yetinerek Diyarbakır’ı, Hısn-ı

Keyfa Artukluları’ndan Nureddin Muhammed’e

teslim etmesiyle, 1183-1232 yılları arasında kente

Artuklular egemen olur (Beysanoğlu, 1987, 298,

301). Artuklu hükümdarı II. Sökmen’in, Selahaddin

Eyyubi’nin kenti tekrar elde etme niyeti karşısında,

onarım faaliyetlerini sürdürerek surları güçlendirmeye

çalıştığına işaret eden kitabeler sur duvarları

üzerinde yer almaktadır. Urfa Kapı’nın

kemer alınlığındaki kitabede, “Esirgeyen, bağışlayan

Tanrı adıyla.

Tanrı tarafından yardım gören, yakın zamanda

bir fetih yapacak efendimiz, alim ve adil hükümdar,

yardım gören, Tanrı’nın yardımıyla üstün gelmiş,

dünyanın ve dinin ışığı, İslamın parlaklığı, halifenin

yardımcısı, devletin başı, milletin direği, ümmetin

büyüklüğü, hükümdarların ve sultanların iftiharı,

kâfirleri hakir ve Tanrı’ya ortak koşanların yokedicisi,

dinsiz ve dinden çıkanların kahr edicisi,

Müslüman ordularının başı, Tanrı için cihad edenlerin

yardımcısı, yüksekliklerin medarı, hilâfetin

parlaklığı, dünya pehlivanı İranlı Hüsrev, beylerin

hükümdarı, güvenilir, şahin, kutlu bey, fetihler

babası, müminlerin emirinin yardımcısı Artuk

oğlu Sökmen oğlu Davud oğlu Kara Arslan oğlu

Muhammed tarafından 579 (1183-1194) senesinde

yaptırılmıştır” yazılıdır. 29. burcun güneyindeki

1185-1201 arasına tarihlenen kitabede,“Esirgeyen,

bağışlayan Tanrı adıyla. Bu kulenin yapılması...dünyanın

ve devletin yücesi, İslamın ve Müslümanların

gururu...devletin....Tanrı’ya eş koşanların...imamların

savunucusu, insanlığın koruyucusu” yazılıdır.

9. burçta yer alan kitabede, “Esirgeyen, bağışlayan

Tanrı adıyla. Yüce efendimiz sultan, salihlerin

hükümdarı, dünya ve dinin yıldızı, İslamın ve

Müslümanların sultanı, fatihler babası Eyyub

oğlu sultan kâmil hükümdar, müminlerin emirinin

yardımcısı Ebubekir oğlu Eyyub oğlu Ebu’l Maâlî

Muhammed tarafından Şucaeddin’in planına göre

Halepli Mahmud oğlu Cafer’in yönetiminde yaptırılmıştır”

yazılıdır.

Bu kitabenin içine yerleştirilen 1185-1201

arasına tarihlenen ikinci kitabede ise, “Ustası (elbenna)

İsa Ebu Dirhem’dir” yazısı okunur.