Türkiye’nin sanat ve kültür tarihi açısından çok ünlü bir duayen bilim insanı olan Diyarbakırlı Prof.Dr.Orhan Cezmi Tuncer, benim tanıdığım iki entelektüelden biriydi ve ben bunları çok sever ve saygı duyardım. Bunlardan birisi, daha önce hayatı ile ilgili bilgileri içeren bir yazı neşrettiğim Dr.Şevket Beysanoğlu, diğeri ise Prof.Dr.Orhan Cezmi Tuncer idi.

Ne zaman, nerede karşılaşırsak karşılaşalım, Cezmi Bey takım elbisesini giymiş ve her zaman olduğu gibi papyon kravatını takmış görürdüm.

            1931 yılının başında dünyaya gelmiş olan Orhan Cezmi Tuncer, 1956 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nden mimar olarak mezun olmuş ve hemen DSİ ‘nde şantiye şefi olarak görev almıştı. Daha sonra, benim de tanıdığım ve DTCF Sanat Tarihi Bölümü Başkanı Prof.Dr.Oluş Arık’ın yanında doktora çalışmasını tamamlamış, bilahare de İlahiyat Fakültesi’nde Türk-İslâm Sanatları Kürsüsünde, Prof.Dr.Haluk Karamağralı’nın yanında teknik müşavir olarak çalışmaya başlamıştı.

            Orhan Cezmi Bey 1982 yılında Doçent, 1992’de de Profesörlüğe yükselmiş, o aşamada Diyarbakır Dicle Üniversitesi’nde göreve başlamıştı.

            Türk-İslâm Sanatı ile ilgili çok sayıda bilimsel makale yazıp yayımlamış olan değerli hocamızın, doğduğu Diyarbakır ile ilgili makalelerinden bazıları şunlardır: 

*Diyarbakır Sultan Şucaeddin Türbesi

*Diyarbakır, Mardin ve Dolaylarında Bazı Hıristiyan Dini Yapılarında

  Türk - İslâm Mimari Unsurları

*Diyarbakır - Bitlis Kervan Yolu Üzerindeki Hanlar

*Selçuklularda Ahşap Örtü

*Diyarbakır Evleri

*Diyarbakır Ali Paşa Medresesi ve Camisi

*Diyarbakır'da Osmanlı Yapıları I, Ali Paşa Manzumesi

*Diyarbakır Anıtları

*Diyarbakır Camileri  

*Diyarbakır Evleri

*Diyarbakır'da Yapı Sanatlarından Kesitler Diyarbakır Kent Kimliği

Değerli hemşehrimizin kitap bütünlüğünde yayımlanmış olan eserleri de şunlardır: 

Anadolu Kümbetleri I - Selçuklu Dönemi (1986),

Anadolu Kümbetleri II - Beylikler ve Osmanlı Dönemi (1991),

Anadolu Kümbetleri III - Beylikler ve Osmanlı Dönemi (1992),

Anadolu Selçuklu Mimarîsi ve Moğollar (1989),

Kayseri Sahabiye Medresesi (1988),

Diyarbakır Camileri (1996),

Diyarbakır Evleri (1999),

Diyarbakır Kiliseleri (2003),

Ankara Evleri (2003),

Anadolu Kervan Yolları (2008),

Sivas - Gök Medrese (2008),

Diyarbakır Suriçi Anıtları İle Köşkler ve Bağlar (2012),

Diyarbakır Surları (2012),

Bu yayınlardın başka, Cezmi Hoca’nın yazıp yayımlamış olduğu şu ders kitaplarını de okuyucularımızın bilmelerinde yarar vardır:

  

*Mimarlık Tarihi I (1980),

*Mimarlık Tarihi II (1980),

*Sanat Tarihi I-II (1980),

*Rölöve ve Restorasyon (1990).

Değerli Mücadele okurlarının bilmeleri gereken bir husus da, onun, hayatı ve eserleriyle ilgili olan şu kaynak kitaplardır

*Şevket Beysanoğlu, Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları (c. III,1997 ve IV,2003)

*İhsan Işık, Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas. 2009),

*Dursun Ayan, Selçuklu Mimarisi Üzerine Orhan Cezmi Tuncer İle Söyleşi (2012),

*İhsan Işık, Diyarbakır Ansiklopedisi (2013)

*Geçmişten Günümüze Diyarbakırlı İlim Adamları Yazarlar ve Sanatçılar (2014), 

İşte bu büyük bilgin, bu güzel insan kısa bir süre önce, 11 Haziran 2023 tarihinde Ankara’da vefat etmiş ve orada toprağa verilmiştir. Bu vesileyle ona bir kez daha Allah’tan Rahmet niyaz ediyorum.