Gebelikte Beslenme ve Öneriler
Hamileliği ilk farkettiğimizden itibaren aklımıza nasıl daha doğru beslenirim neler yemeliyim gibi sorular yakın çevremize sorular sorarız. Mutlu ve heyecanlı süreçtir gebelik. Gebeliği 3 döneme göre ayırabiliriz. Gebeliğin ilk 3 ayına 1. Trimester diyoruz. Bu dönemde bulantı, kusma, iştahsızlık, yorgunluk, uyku hali, halsizlik gibi sorunlar görülebilir. Bunlara neden olan, gebenin hormonlarındaki değişiklerdir. En önemlisi beta HCG hormonudur ve gebeliğin 12-13. Haftalarına kadar salınarak artar. Kusma dönemi 8 ile 13. haftalara kadar devam etmesi de hormonaldir. İlk üç ayda bebeğin organ gelişimi için çok önemlidir. Bebek ihtiyaçalarını anneden karşılar. İhtiyacı olan enerji ve besin öğelerini alamazsa annenin depolarından alacaktır. Bu yüzden folik asit, kalsiyum, demir, çinko, B6 ve D vitamini eksikliği olup olmadığı için testler yapılmaktadır. Gebelikten önce ve gebelikte anne adayının yeterli ve dengeli beslenmesi önemlidir. Anne depolarının yetersiz olması bebeğin büyümesi, gelişmesi yavaşalayacak ileride oluşabilecek hastalıklara neden olacaktır. Örneğin folik asit eksikliği doğacak bebekte nöral tüp defektine neden olması yakından ilişkilidir. Günde 400 mcg folik asit alınmalıdır. Yeşil yapraklı sebzeler, fındık, ceviz gibi kuruyemiş, kurubaklagiller, yumurta, turunçgiller de çokça bulunur. Kalsiyum depoları için süt, yoğurt, peynir, ayran en iyi besinlerdir. Günlük 800 mg kalsiyum alınması önerilir. Gebelik boyunca kilo kaybı olması olmaması önerilir. Gebelik boyunca 9-12 kg ağırlık kazanımı normaldir. Fazla kilodaysak 7-8 kg normaldir. İkiz gebeliklerde 17-22 kg ağırlık kazanabilir. Gebeliğin ilk üç ayında kusma, bulantı göründüğü için kilo artışı 1-2 kg ile kalabilir. Bu dönemde yağlı ve aşırıbaharatlı yemekler, kızartmalar, yemeklerde aşırı sıvı tüketmek, gazlı asitli içecekler tüketilmemeli ve çiğ sebzelerin sindirimi zor olduğu için iyice çiğneyerek az porsiyonlarda ya da pişmiş sebzeler, çubuk kraker, makarna, patates, pirinç sindirimi kolay olan gıdalar tüketilmeli. Gebeliğin ikinci 3 ayına 2. Trimester denir. Bu dönemde bebeğin organları hepsi oluşmakta ve büyümektedir. Bu dönemde anne günlük normal beslenmesine ek olarak 300-500 kcal enerji daha fazla alınması önerilir. Bu dönemde kusma, bulantı, iştahsızlık şikayetleri azalmıştır. Bebeğin ihtiyacı artması annenin yeme isteğini iştahını artırabilir.Hormonal değişikliklerden 3- 4. ayda aşerme görülebilir. Bazı gıdalara aşırı istek olur. En çok turşu, baklava, gazlı içecekler, toprak, kil, limontuzu gibi gibi ürünler olabilir. Yiyeceklerden aşırıya kaçmayacak şekillerde yenilebilir. Gerekli protein, yağ ve karbonhidratlar dengeli alacak şekilde 3 ana öğün yapılmalı ve birden fazla yemeyi engellemek için ara öğün önerilir. Bu dönemde anne karnı belirginleşir ve kilo artışı olur. Bu dönemde kabızlık görülebilir. Hareketsizlik, az su içmek yeterince posa almamak kabızlık yapabilir. Günlük su ihtiyacımız vücut ağırlığımızın yüzde 3,3 kadar olmalı. Örneğin 70 kg yetişkin biri 2,2 litre yaklaşık 11 bardak su içmeli. Sıcak havalarda ter ile kaybedilen sıvı için 2-3 bardak su artırılmalı. Günlük 20-30 dk gebeliğe uygun egzersizler ya da yürüyüşler tavsiye edilir. Yeşil yapraklı sebzeler, salata, meyveler, kurubaklagil, tahıl ve kuruyemişler posa içeriği yüksek besinlerdir. Kabızlık için diyabetli değilseniz sabah uyandığınızda ılık su ile beraber kuru kayısı, incir, erik ya da taze tüketilmesi önerilir. Muz şeftali, haşlanmış patates, pirinç kabızlık için önerilmez. Yoğurt tüketilecekse cacık şeklinde tüketilmesi daha uygun olur. Bu dönemde de gerekli vitamin ve mineral kontrolleri yapılarak eksikliği söz konusunda hekimimiz ve diyetisyenden yardım alalım. .Asıl kilo kazanımı gebeliğin son 3 ayında 3. Trimesterda alınır. Bu dönemde anne vücudu yağ biriktirmeye devam eder doğuma hazırlanmaktadır. Bebek anne karnında iyice büyümüştür ve hareketlidir. İdrar kesesine baskı yapıldığından anne sık sık idrara çıkmaktadır. Anne bundan sıkılır ve rahatsızlık hissedebilir ve az su içme davranışında bulunabilir. Anne su içmeyi ihmal etmemeli, az ve sık sık suyunu içmeli ve yemeklerini yemeli. Günde 5 porsiyon sebze meyve, 2-3 porsiyon et, tavuk, balık, 4 porsiyon süt, yoğurt, ayran ve ekmek, makarna, bulgur, pirinç gibi tahıl grubundan beslenmesi önerilir. Bu dönemde ödemler görülebilir. Tuz ve tuzlu salamura, turşu ve zeytinler, fast-food gıdalardan uzak durulmalı, yeterince su içilmeli.Gebelikte çiğ et, balık tüketmeyin. Alkol ve içeriğini bilmediğiniz çaylardan uzak durun. Konserve edilmiş ve tatlandırıcı içeren hazır gıdalardan uzak durun. Salata, sebze ve meyveleri iyice bol su ile yıkayın.
