Yukarı Dicle Havzası’nda boncuklu tarla-10
Tek yerleşim yeri Çayönü
Yukarı Dicle Havzası’ndaki mutlak olarak tarihlendirilen
tek yerleşim yeri Çayönü’dür. Bölgede
henüz mutlak tarihlendirme sonuçları bilinmemekle
birlikte PPNB’ye atfedilen bir diğer yerleşim yeri
ise kazısı son yıllarda yapılan Sumaki Höyük’tür,
Boncuklu Tarla bulgularının kanımızca PPNB’ye
bağlanması gereken yontmataş buluntuları ise
özellikle Çayönü’nün PPNB’ye tarihlenen ve Orta
Fırat kültürleri etkisinin başladığı safha ile karşılaştırılabilir.
10 bin yıllık bulgular
Bu da Çayönü’nde M.Ö. 8.000 ile M.Ö.
7.500/7.000 arasındaki bir aralığa denk gelmektedir.
Sumaki Höyük PPNB yontmataş bulguları arasında
BAI6 olarak nitelendirilen iri ok uçlarının bulunmayışı,
bu yerleşimi Boncuklu Tarla’dan farklı
kılar. Çünkü Boncuklu Tarla’nın büyük ok uçları,
endüstrinin önemli aletleri arasındadır. Boncuklu’nun
tek silah tipi BAI grubu olmayıp, eğik budanmış
sırtlı dilgicikler olarak niteleyebileceğimiz
ve genellikle üçgen formlu mikrolitler şeklinde
diğer bir grubu daha vardır. Ancak söz konusu
BAI grubunun kullanım yerleri ile mikrolitik
grubun kullanım alanlarının farklı olduğunu düşünmekteyiz.
Ancak bu durumun Boncuklu Tarla’nın ekonomik
girdileri arasında yer alan faunal türlerin
ne olduğu ve bunların evcil-yabanıl ayırımlarının
tanımlamalarından sonra açıklanabileceğini de belirtmemiz
gerekmektedir.
Boncuklu’da çakmaktaşının obsidiyene oranla
tercihen daha fazla kullanımı da (%68 çakmaktaşı
kullanımı) bu yerleşimi Sumaki’den ayıran bir
diğer farklılıktır. Ancak bu durum da kültürel ya
da teknolojik bir farktan öte, ham maddeye ulaşım
olasılıklarıyla ilgili olabilir. Öte yandan her iki
yerleşimde de mermi biçimli çekirdeklerin kullanılıyor
olması benzer tekniklerin de varlığını
kanıtlar.
