Diyarbakır Coğrafyası-23
Hayvan sayısında azalma ve köye dönüş
Havza alanında zaman zaman hayvan sayısında
azalmaların yaşandığı yapılan araştırmalarla kayıtlara
geçirilmiş. Bilindiği gibi bu düşüşlerde ki
en büyük sebep bir hayvancılık yöresi olarak tanımlayabileceğimiz
havzanın ve bölgenin 1980’li
yıllardan itibaren başlayan yoğun terör olaylarıdır.
Güvenlik gerekçesiyle boşaltılan köy ve bağlı
mezra, mahalle, komlar da yaşayan halkın zorunlu
ya da isteyerek bulundukları yerleşmeleri terk etmesi,
yayla ve mera alanlarına çıkışların yasaklanması,
hayvancılığı olumsuz yönden etkilemiştir.
“Köye Dönüş Projesi” kapsamında uygulanan tedbirler
ve destekler sayesinde yörede küçükbaş
hayvan sayısı özellikle de koyun sayısı tekrar artmaya
başlamıştır. Diyarbakır, Batman ve Siirt illerini kapsayan
Dicle havzasının kuzeyinde kalan Güneydoğu
Toroslar kütlesinin güney kanadındaki vadiler boyunca
sıralanan yerleşmelerde özellikle kıl keçisi
yetiştiriciliğine dayalı küçükbaş hayvancılık faaliyetleri
ön plandadır.
Diyarbakır ve Dicle havzalarında bitkisel üretim
yapabilecek yer şekillerinin sınırlı olması burada
yer alan yerleşmeleri hayvancılığa yöneltmiştir.
Hayvancılık nüfusun büyük bir bölümünün temel
geçim kaynağı durumundadır. Genellikle küçükbaş
hayvan beslenir. Havzada genellikle küçükbaş
hayvancılıkla ilgilenen aileler yarı göçebe hayvancılıkla
ilgilenen ailelerdir.
Sayıları azalmakla beraber göçer gruplar da
vardır. Göçerler sürekli bir yerleşim yerleri olmayan,
yazı yaylalarda, kış mevsimini ise kışlaklarda geçiren,
yıl boyunca sürüleriyle dolaşan insanlardır.
Yazları Siirt, Bitlis, Hakkâri, Van ve Muş yaylalarında,
kışları ılıman iklim bölgelerinde ve tüm
yılı çadırlarında geçiren göçerler, elde ettikleri
hayvansal ürünleri buralarda değerlendirirler. Göçerlerin
yoğunluğu nedeniyle, Siirt’te hayvan sürüleri
hareketliliği yaşanır. Her yıl 2.000.000 dolayında
hayvan yaylak-kışlak arasında gidip gelir.
Anılan bölgede kıl keçisinin Türkiye üretimindeki
payı % 7,8 Güneydoğu Anadolu Bölgesi içindeki
payı ise % 40’dır. Kıl keçisin yoğun olarak
dağılış gösterdiği alanlar, Güneydoğu Toroslar
üzerinde yer alan orman ve fundalıklardır. Bu
alanlarda yoğunluk göstermesinin nedeni, orman
örtüsünün bulunması, engebenin fazla olması, kıl
keçisinin engebeli ortamlara ayak uydurmasındandır.
Kıl keçisinin araştırma alanında dağılış gösterdiği
yerleşmeler.
